Τρίτη 1 Απριλίου 2014

Πρωταπριλία... από που προέρχεται το έθιμο των ψεμάτων

Είναι γνωστό σε μικρούς και μεγάλους ότι η ημέρα της 1ης Απριλίου δεν είναι μία ημέρα σαν όλες τις άλλες.
Αντιθέτως είναι μία ημέρα που δικαιούμαστε να λέμε ΨΕΜΑΤΑ χωρίς να κινδυνεύουμε να παρεξηγηθούμε και να θεωρηθούμε ψεύτες!
Βεβαίως, αν επιθυμούμε να τηρήσουμε και φέτος αυτό το τόσο αξιοπερίεργο έθιμο, θα πρέπει να είμαστε σίγουροι, ότι όλες τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου λέμε την ΑΛΗΘΕΙΑ...

Το να μας λέει κάποιος την Αλήθεια, είναι η πιο διαδεδομένη απαίτηση που έχουμε από τους ανθρώπους τους οποίους συναναστρεφόμαστε.
Είναι πολύ συχνό φαινόμενο η επαναλαμβανόμενη φράση «το μόνο που δεν μπορώ να ανεχτώ είναι το ψέμα», προσπαθώντας ταυτοχρόνως, να πείσουμε τον συνομιλητή μας ή ακόμα και τον ίδιο μας τον εαυτό, ότι εμείς λέμε πάντα την αλήθεια.
Για όλους αυτούς λοιπόν τους Ανθρώπους, που καθ' όλη την διάρκεια της ζωής τους λένε την «αλήθεια και μόνο την αλήθεια», έφτασε επιτέλους η ημέρα της Πρωταπριλιάς, κατά την διάρκεια της οποίας έχουν το δικαίωμα να πουν και ένα ψέμα!
Πώς προέκυψε όμως αυτή, η πολλές φορές άκρως διασκεδαστική συνήθεια;

Το έθιμο αυτό δεν είναι ελληνικό!
Πρόκειται για μια συνήθεια που μας έρχεται από την Ευρώπη και υπάρχουν δύο τουλάχιστον εκδοχές για τον τρόπο που πρωτοεμφανίστηκε, τις οποίες αξίζει τον κόπο να γνωρίσουμε.
Σύμφωνα με την πρώτη επίσημη εκδοχή, το να λέμε ψέματα την Πρωταπριλιά είναι μία συνήθεια που ξεκίνησε από τους Κέλτες, έναν λαό της βορειοδυτικής Ευρώπης.
Σύμφωνα με τον νόμο της εποχής, η εποχή που επιτρεπόταν το ψάρεμα, ξεκινούσε ακριβώς την Πρώτη ημέρα του Απριλίου. Καθώς οι Κέλτες ήταν εξαιρετικά ικανοί ψαράδες, περίμεναν με ανυπομονησία αυτήν την ημέρα και ξεκινούσαν από το πρωί, να πάνε για ψάρεμα.
Επειδή όμως, στις αρχές Απριλίου, ο καιρός δεν ήταν ακόμα ο πλέον ευνοϊκός για μια καλή ψαριά, υπήρχαν πολλές περιπτώσεις που οι πολλοί ψαράδες επέστρεφαν στα σπίτια τους άπραγοι, χωρίς να έχουν καταφέρει να πιάσουν ούτε ένα ψάρι.
Όλοι μας γνωρίζουμε ακόμα και σήμερα, ότι τόσο στις συζητήσεις των ψαράδων, όσο και των κυνηγών, κυριαρχεί πάντοτε η υπερβολή, ως προς τα κατορθώματά τους στις αντίστοιχες ασχολίες.
Έτσι λοιπόν, τα ΜΕΓΑΛΑ ΨΕΜΑΤΑ που ανταλλασσόταν μεταξύ των ψαράδων εκείνη την ημέρα, ως προς την ποσότητα της ψαριάς τους, δεν είχαν προηγούμενο.
Το αποτέλεσμα ήταν να καθιερωθεί η Πρωταπριλιά σαν την ημέρα εκείνη, που ο καθένας δικαιούται να πει όσα ψέματα θέλει!
Υπάρχει όμως και μία δεύτερη εκδοχή η οποία διαθέτει περισσότερες πιθανότητες να είναι ιστορικά σωστή.
Η δεύτερη ιστορία διαδραματίζεται στην Γαλλία του 16ου αιώνα.
Είναι γεγονός, ότι οι Γάλλοι δεν αναγνώριζαν την 1η Ιανουαρίου σαν την αρχή του έτους, όπως είχε καθιερωθεί διεθνώς.
Θεωρούσαν ότι η ημέρα που έπρεπε να γιορτάζουμε το νέο έτος ήταν η 1η Απριλίου.
Ο Βασιλιάς Κάρολος ο ένατος, αποφάσισε το 1564 να εγκαταλείψει αυτήν την συνήθεια που απομόνωνε την Γαλλία από τα υπόλοιπα Ευρωπαϊκά κράτη και υιοθέτησε την κοινή τακτική όλης της υπόλοιπης Ευρώπης.
Όπως είναι φυσικό, η αλλαγή ενός τέτοιου γεγονότος, δεν μπορεί να γίνει αμέσως εύκολα αποδεκτό από όλους τους πολίτες οι οποίοι πολλές φορές αρνούνται να εγκαταλείψουν τις παλιές τους συνήθειες.
Υπήρξε λοιπόν μία μερίδα «αντιδραστικών» οι οποίοι συνέχισαν να γιορτάζουν την παλιά πλέον πρωτοχρονιά τους, την 1η Απριλίου.
Ταυτοχρόνως όμως, οι υπόλοιποι πολίτες που είχαν εναρμονιστεί με τα νέα δεδομένα, τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν.
Αυτή η περιπαικτική διάθεση, με το πέρασμα των χρόνων, μετατράπηκε σε ένα ευχάριστο έθιμο.
Το έθιμο αυτό, λόγω της ευχάριστης διάθεσης που αποπνέει, κατάφερε να κατακτήσει σταδιακά ολόκληρο τον κόσμο.
Δεν άργησε να κάνει την εμφάνισή του και στην Ελλάδα, αποκτώντας βεβαίως φανατικούς υποστηρικτές που βεβαίως υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
Στην περίπτωσή μας, η βασική ιδέα παρέμεινε η ίδια, κατάφερε όμως να αποκτήσει μία ελληνική χροιά.
Το έθιμο λοιπόν λέει, ότι την πρωταπριλιά, συνηθίζουμε να λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε του ανθρώπους στους οποίους απευθυνόμαστε.
Σε πολλές περιοχές, πιστεύουν ακόμα πως όποιος καταφέρει να ξεγελάσει το θύμα του, θα έχει την τύχη με το μέρος του για όλη την υπόλοιπη χρονιά.
Σε άλλη περίπτωση πιστεύουν ότι θα έχει καλή σοδιά στις καλλιέργειες του ή ακόμα ότι αν τύχει να βρέξει την ημέρα της Πρωταπριλιάς, αυτό το βρόχινο νερό πρέπει να το μαζέψουμε διότι διαθέτει θεραπευτικές ιδιότητες...
Στις μέρες μας η Πρωταπριλιά εξακολουθεί να παραμένει εξαιρετικά δημοφιλής, όχι μόνο σε μικρούς και μεγάλους, αλλά ακόμα και από όργανα του επίσημου κράτους.
Αξίζει αν αναφέρουμε το εξής σχετικά πρόσφατο περιστατικό:
Το 1995, το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε ότι κατά τις ανασκαφές του μετρό βρέθηκε ο τάφος του Σωκράτη. Το υπουργείο έδωσε μάλιστα κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες για να επιβεβαιώσει την ανακάλυψή του, ενώ ταυτοχρόνως ανέφερε ότι μέσα στον τάφο βρέθηκε και ο χιτώνας του Σωκράτη, αλλά και ίχνη από το κώνειο που είχε πιει.
Όπως είναι φυσικό, η είδηση αυτή, έκανε το γύρο του κόσμου μέσω των ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων.
Πρώτο στην παγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού έπεσε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ανακοινώνοντας με πηχυαίους τίτλους την είδηση της ημέρας, την οποία ωστόσο λίγες ώρες αργότερα έσπευσε να ανακαλέσει...

Πηγή
Print Friendly and PDF

Σκάστε τις φούσκες!