Ο Απόστολος Ανδρέας, του οποίου τη μνήμη τιμά η Ορθόδοξη Εκκλησία στις 30 Νοεμβρίου, καταγόταν από την περιοχή της Γαλιλαίας. Ήταν ψαράς στη λίμνη Τιβεριάδα και ήταν ο πρώτος άνθρωπος τον οποίο ο Χριστός κάλεσε να γίνει μαθητής του, εξ ού και ονομάστηκε .....«Πρωτόκλητος».
Μετά το πολύχρονο αποστολικό του έργο, του οποίου σταθμός υπήρξε και η αρχαία πόλη του Βυζαντίου, όπου ίδρυσε και την πρώτη εκκλησία, μαρτύρησε στην Πάτρα σε μια περίοδο όπου ως τοπικός άρχοντας αναφέρεται κάποιος ονόματι Λέσβιος τον οποίο διαδέχθηκε ο Αιγεάτης,
πιθανολογείται ότι ήταν η εποχή του διωγμού του Νέρωνα, αλλά είναι δύσκολο να επιβεβαιωθεί.
Οι δήμιοι του μαρτυρίου του Αποστόλου Ανδρέα αποφάσισαν να τον θανατώσουν σε σταυρό σε σχήμα Χ, ως ειρωνεία στο σταυρικό θάνατο και την Ανάσταση του θεανθρώπου Χριστού τον οποίο κήρυττε.
Αυτό όμως που οι δήμιοι εκείνοι δεν μπορούσαν να γνωρίζουν, είναι ότι ο σταυρός του Αγίου Ανδρέα, το περίφημο «Χ», θα αναρτιόταν περήφανα, αιώνες μετά, ως σημαία μεγάλων χριστιανικών εθνών της Ευρώπης, όπως είναι η Σκωτία και η Μεγάλη Βρετανία.
Σήμερα είναι γνωστό ότι η σημαία της Σκωτίας, με το άσπρο Χ σε μπλε φόντο είναι ο σταυρός του Αγίου Ανδρέα. Αυτό έχει προκύψει ως εξής:
Το 345 μΧ, ο Άγιος Ρέγουλος, επίσκοπος της Πάτρας, για αδιευκρίνιστους λόγους, έφυγε από εκεί και μετέβη στη μακρυνή βόρεια χώρα των βάρβαρων Πικτών. Μαζί του, σύμφωνα με την παράδοση, μετέφερε και ένα τεμάχιο των λειψάνων του Αγίου Ανδρέα.
Έτσι όταν έφθασε εκεί, στην σημερινή Σκωτία, κήρυξε το Χρστιανισμό και οι Πίκτες που πίστεψαν έκαναν τον Άγιο Ανδρέα προστάτη και πολιούχο τους Άγιο. Ο Χριστιανισμός όμως στην Σκωτία άργησε να εδραιωθεί, αυτό έγινε με τον Άγιο Κολούμπα, ο οποίος έδρασε στην Σκωτία και τη Βόρειο Ιρλανδία τον 6ο αιώνα μΧ.
Οι Σκωτσέζοι όμως κράτησαν τον Άγιο Ανδρέα ως εθνικό προστάτη τους άγιο, και έβαλαν το σύμβολο του στη σημαία τους. Έτσι, όταν πολλούς αιώνες αργότερα, τα βασίλεια της Σκωτίας και της Αγγλίας ενώθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώθηκαν και οι σημαίες τους.
Πάνω στο σκωτσέζικο μπλε φόντο τοποθετήθηκαν μαζί το «Χ» του αποστόλου Ανδρέα και ο κόκκινος σταυρός του Αγίου Γεωργίου της Αγγλίας. Έτσι προέκυψε το γνωστό σήμερα Union Jack, η σημαία της Μεγάλης Βρετανίας.
Κατά το Μεσαίωνα, στην Σκωτία τα λείψανα του Αγίου Ανδρέα φυλάσσονταν στην πόλη Σαιντ Άντριους, όπου βρισκόταν και ομώνυμος μεγάλος καθεδρικός ναός. Κατά τα χρόνια της Σκωτσέζικης Μεταρρύθμισης ο ναός εγκαταλείφθηκε και ερημώθηκε και έτσι σήμερα μένουν μόνο κάποια ερείπια.
Σήμερα στην Εδιμβούργο υπάρχει η ορθόδοξη κοινότητα του Αγίου Ανδρέα, η οποία ανήκει στην Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας, που υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.
Κάθε 30 Νοέμβριου, εξάλλου, στη μνήμη του ιδρυτή Αγίου Ανδρέα εορτάζεται στο Φανάρι η θρονική εορτή του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
πηγή