Όσοι,
Έλληνες ή ξένοι, ασχολούνται με την εθνική μας οικονομία εστιάζουν την
προσοχή τους στα βασικά αίτια των μεγάλων προβλημάτων της ελληνικής
οικονομίας, μεταξύ των οποίων η αποβιομηχανοποίηση και η μείωση της ανταγωνιστικότητας.
Τις
τελευταίες δεκαετίες, πολλές ελληνικές βιομηχανίες εξαγοράστηκαν από
πολυεθνικούς κολοσσούς που συνεχίζουν την δραστηριότητά τους στην χώρα
μας μέσα σε πολύ ευρύτερα δεδομένα «κριτηρίων» αλλά και «δυνατοτήτων»
από αυτά που είχαν ή διέθεταν οι ιδρυτές ή οι τελευταίοι ιδιοκτήτες
τους. Από τις βιομηχανίες που εξαγοράστηκαν όμως, είναι φυσικό να
απουσιάζει πλέον (τουλάχιστον στον βαθμό που υπήρχε) η «ελληνική ιδεολογία»
μέσα στην διοίκηση ή τις επιχειρηματικές αποφάσεις μιας πολυεθνικής
ιδιοκτησίας που είναι υποχρεωμένη να προσαρμόζεται στα δεδομένα της
παγκοσμιοποίησης.
Στις μέρες μας, υπάρχουν ακόμα μερικά χαρακτηριστικά διαμάντια στον χώρο της ελληνικής βιομηχανίας που εξακολουθούν να επιμένουν… ελληνικά!
Μια συναρπαστική και ξεχωριστή ιστορία, τόσο γλυκιά όσο και η σοκολάτα που παράγει, είναι εκείνη της ΙΟΝ:
Το
1930 μια παρέα φίλων στο Νέο Φάληρο ξεκίνησε μια ερασιτεχνική
προσπάθεια να φτιάξει σοκολάτα στην Ελλάδα ακολουθώντας «την μόδα» που
ξεκινούσε τότε να γίνεται αισθητή. Έτσι ίδρυσαν την ΙΟΝ με κάθε επισημότητα - το πρώτο καταστατικό της βρίσκεται στο ΦΕΚ 267 της 23ης Σεπτεμβρίου του 1930. Η ΙΟΝ
από το ξεκίνημά της παραμένει στην κορυφή της σοκολάτας στην χώρα μας,
αν και μόλις πέντε χρόνια μετά την ίδρυσή της, ενώθηκε με μια σημαντική
βιομηχανία της εποχής: Την NASKO, βιομηχανία παραγωγής καραμέλας και άλλων ζαχαρωτών την οποία είχαν οι επιχειρηματίες Νασιόπουλος και Κωτσιόπουλος (ΝΑS=Nασιόπουλος, KO=Κωτσιόπουλος).
Η συνέχεια είναι μια διαρκής και ασταμάτητη ανοδική πορεία: Η ΙΟΝ περνάει στον έλεγχο του Κωνσταντίνου Κωτσιόπουλου, ενός εξαιρετικού και ικανότατου επιχειρηματία ο οποίος σύντομα εξαγόρασε και την ίδια την NASKO. Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο η ΙΟΝ
επεκτείνεται και αναπτύσσεται ραγδαία αποτελώντας μια βιομηχανία –
πρότυπο που αναδύθηκε μέσα από τα ερείπια που άφησε πίσω του όχι μόνο ο
παγκόσμιος αλλά και ο εμφύλιος πόλεμος. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 άρχισε την δραστηριότητά του στην εταιρία ο ανιψιός του Κωνσταντίνου Κωτσιόπουλου, Γιάννης Κωτσιόπουλος (σημερινός Πρόεδρος ΔΣ) ο οποίος μαζί με τον στενό του φίλο (και συγγενή) Γιώργο Καρκαζή, ανέλαβαν την ευθύνη της ανάπτυξης της εταιρίας. Κάπου είκοσι χρόνια αργότερα (1970) ίδρυσαν από κοινού την ΕΛΣΑ Λευκοσιδηρουργία, η οποία πουλήθηκε στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 2000 στην «Vogel & Noot Verpackungstechnik GmbH».
Εν τω μεταξύ, η απορρόφηση της NASKO, η απόκτηση των εταιριών ΙΝΤΕΡΙΑ ΑΕ και σοκολατοποία Mabel σε συνδυασμό με την επέκταση σε προϊόντα που γνώρισαν (και γνωρίζουν) τεράστια επιτυχία, όπως ΙΟΝ Αμυγδάλου, Break, Noisetta, Σοκοφρέτα ΙΟΝ και τόσα άλλα, οδήγησαν την ΙΟΝ στην κατηγορία των ελληνικών βιομηχανιών που αποτελούν πρότυπο.
Το 1988 ένα μέρος των μετοχών της ΙΟΝ (24,5%), που βρισκόταν εκτός ελέγχου των Κωτσιόπουλου και Καρκαζή, πουλήθηκε στην διεθνή σοκολατοποιία Kraft Jacobs Sushard (KJS), μητρική της σοκολατοποιίας «Παυλίδου» και θυγατρική της Philip Morris.
Μια δεκαετία αργότερα, οι μετοχές επέστρεψαν πίσω αφού οι δύο βασικοί μέτοχοι (Γιάννης Κωτσιόπουλος & Γιώργιος Καρκαζής) κατάφεραν, μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, να αγοράσουν τις μετοχές της ΙΟΝ
από την πανίσχυρη πολυεθνική που τις είχε αποκτήσει, προς μεγάλη
έκπληξη της αγοράς που δεν πίστευε πως οι Έλληνες ιδιοκτήτες θα
μπορούσαν να αντέξουν στην «πίεση» της Kraft Jacobs Sushard (KJS). Και όμως. Όταν υπάρχει επιμονή, υπομονή, θέληση και ικανότητα τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο.
Εν
τω μεταξύ η ανάπτυξη συνεχίζεται με «όπλα» την εργατικότητα, το
κοινωνικό πρόσωπο, την παραγωγική αξιοποίηση της διαφήμισης –όπως
ακριβώς συμβαίνει σχεδόν καθ΄ όλη την διάρκεια της πορείας της ΙΟΝ- και την δημιουργικότητα. Το 2008 ο κύκλος εργασιών της ΙΟΝ ανήλθε σε 103,9 εκ. Ευρώ (έναντι 98 εκ. Ευρώ του 2007) με καθαρά κέρδη της τάξεως των 3 εκ. Ευρώ (Βλπ. Free Casss Index 2009), ακολουθώντας, σε πείσμα των αρνητικά μεταβαλλόμενων συνθηκών της ελληνικής αγοράς, μια σταθερή, ανοδική πορεία.
Με όλα τα παραπάνω δεδομένα είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς γιατί η ΙΟΝ,
ένα από τα λιγοστά πλέον διαμάντια της ελληνικής βιομηχανίας, αποτελεί
στόχο εξαγοράς εδώ και πολλά χρόνια από μεγαθήρια που βρίσκονται είτε
εκτός είτε εντός Ελλάδος. Το γεγονός ότι δεν έχει εξαγοραστεί οφείλεται
στην προσωπικότητα και στις αντιλήψεις που έχει για την ζωή ο Γιάννης Κωτσιόπουλος, αλλά και ο Γιώργιος Καρκαζής (ελέγχουν πλέον το σύνολο των μετοχών της ΙΟΝ).
Ο τελευταίος, φαίνεται να αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα υγείας,
μεταφέροντας το μεγαλύτερο φορτίο της ευθύνης στους ώμους του Γιάννη Κωτσιόπουλου.
Ο Γιάννης Κωτσιόπουλος (όπως άλλωστε και ο Γιώργιος Καρκαζής) είναι άνθρωπος χαμηλού
προφίλ, αντίθετος σε κάθε μορφή άσκοπης προβολής ή (πολύ περισσότερο)
επίδειξης, εξαιρετικά εργατικός (είναι παροιμιώδης η εργατικότητά του
για ολόκληρες δεκαετίες από το πρωί ως το βράδυ), φιλικός και
δημιουργικός, φανατικός λάτρης της ποιότητας αλλά και της πολύ λογικής
τιμής – φαίνεται μάλιστα πως ιεραρχεί το χρήμα σίγουρα όχι στην πρώτη γραμμή των αξιών που πιστεύει.
Φυσικά,
είναι δεδομένο πως το χρήμα αποτελεί το σύνηθες «κριτήριο επιτυχίας»
για τις ανθρώπινες κοινωνίες και οι σημερινοί ιδιοκτήτες της ΙΟΝ δεν θα ήταν δυνατό
να το περιφρονούν. Παρ΄ όλα αυτά, εάν είχαν μπροστά τους αρκετές ακόμα
δεκαετίες δραστηριότητας είναι βέβαιο πως θα συνέχιζαν την εκπληκτική
τους πορεία αγνοώντας, όπως έκαναν μέχρι τώρα, τις διάφορες σειρήνες όσο
δυνατές και προκλητικές και αν ήταν.
Είναι
όμως «εκ των πραγμάτων» υποχρεωμένοι να φροντίσουν για την διάδοχη
κατάσταση, δηλαδή την μελλοντική πορεία της επιχείρησης – κόσμημα που
δημιουργήθηκε με την αποφασιστική τους συμβολή και με το εκφραστικό
σλόγκαν ΙΟΝ – Για Πάντα.
Είναι
υποχρεωμένοι να φροντίσουν τους χίλιους και πλέον εργαζόμενους και τους
χιλιάδες συνεργάτες τους εξασφαλίζοντας μια σίγουρη, μελλοντική πορεία,
όταν και όποτε το επιβάλλουν οι αδυσώπητοι νόμοι της φύσης.
Δύσκολο
εγχείρημα, αν αναλογιστεί κανείς ότι μεγάλες και γνωστές επιχειρήσεις
δεν μπόρεσαν να επιβιώσουν μετά την δεύτερη ή την τρίτη γενιά ακόμα και φυσικών διαδόχων.
Είναι συνεπώς μεγάλη η πρόκληση, πρώτιστα για τον Γιάννη Κωτσιόπουλο, με δύο διαφορετικούς δρόμους να διαγράφονται στον ορίζοντα:
Ό
ένας (για πολλούς μονόδρομος) είναι ο απλός, ο συνηθισμένος, ίσως και ο
πιθανότερος παρ΄ όλο που δεν ταιριάζει καθόλου στην προσωπικότητα του:
Πώληση σε έναν από τους πιο σημαντικούς υποψήφιους «μνηστήρες», κατά
προτίμηση Έλληνα – έστω και με «δυσμενέστερο» τίμημα.
Ο
άλλος (για λιγοστούς ρομαντικούς) είναι ο δύσκολος δρόμος που γράφει
ιστορία, όχι μόνο για το χθες ή το σήμερα (κάτι που ήδη επιτεύχθηκε και
με το παραπάνω) αλλά και για το μέλλον.
Πως θα μπορούσε όμως να τον ακολουθήσει με επιτυχία; Άγνωστο.
Ένα όμως είναι βέβαιο: Η πληθωρική, χαρισματική του προσωπικότητα θα
μπορούσε να το πετύχει – άλλωστε έχει πετύχει πολλές φορές μέχρι τώρα
ακόμα και το ακατόρθωτο. Να βρει δηλαδή την δική του λύση, μετατρέποντας το εταιρικό σλόγκαν σε προσωπική υστεροφημία: ΙΟΝ – Για Πάντα.
Εμείς
σαν επαγγελματίες ή τελικοί καταναλωτές αλλά και σαν απλοί Έλληνες,
«ψηφίζουμε» καθημερινά το όραμα, την εργατικότητα, την δημιουργικότητα
και όλες τις άλλες αξίες που δημιούργησαν και καθιέρωσαν την ΙΟΝ,
που εξακολουθεί σε πείσμα των καιρών να μας χαρίζει μερικά ψίχουλα
εθνικής υπερηφάνειας, αγοράζοντας με μεγάλη επιμονή τα προϊόντα της.
Έτσι, για την Ελλάδα ρε γαμώτο!
