Πως να ανιχνεύσουμε τα ψέματα

Τα ψέματα είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανιχνευθούν. Η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι ο μέσος άνθρωπος δεν καταφέρνει να τα ανιχνεύσει, παρά μόνο στην τύχη. Ένας σημαντικός λόγος είναι ότι υπάρχει παραπληροφόρηση σχετικά με το πώς είναι δυνατό να ανιχνευτούν. Όμως, πολλά χρόνια έρευνας στην ψυχολογία, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας που έγινε από τον Aldert Vrij κατά τη διάρκεια πραγματικών αστυνομικών ανακρίσεων, μας βοηθούν να κατανοήσουμε πότε λέγεται κάποιο ψέμα.
Καταρχήν να αναφέρουμε τις παρανοήσεις :
Όταν λέμε ψέματα, δεν ...
κάνουμε απαραίτητα νευρικές κινήσεις ούτε κοιτάζουμε αλλού. Ακόμη και αστυνομικοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι έτσι αντιδράνε οι άνθρωποι που ψεύδονται, παρόλο που δεν ισχύει πάντα.
Αυτά που θεωρούμε ως κλασικά σημάδια που φανερώνουν κάποιο ψέμα, δεν είναι απαραίτητα σωστά. Τρεμόπαιγμα των ματιών, παύσεις στην ομιλία, ένταση της φωνής, διαστολή της κόρης και νευρικότητα, δεν συνεπάγονται επιβεβαιωμένα ότι κάποιος λέει ψέματα.
Είναι ιδιαίτερα δύσκολο να ανιχνεύσουμε ψέματα από στενούς φίλους ή συνεργάτες, αφού πρόκειται για ανθρώπους που εμπιστευόμαστε και δεν περιμένουμε να μας πουν ψέματα.
Από που προέρχονται αυτές οι παρανοήσεις; Πρώτον, από τη λαϊκή σοφία, και δεύτερον επειδή θεωρούμε εσφαλμένα ότι εμφανίζουμε αυτά τα σημάδια όταν λέμε ψέματα.
Οπότε, πως μπορεί να μας βοηθήσει η έρευνα στη ψυχολογία για το πως να ανιχνεύσουμε τα ψέματα;
Το κλειδί είναι οι ατομκές διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ των ανθρώπων. Κάποιοι άνθρωποι, όπως συμπεριφέρονται εκ του φυσικού τους, δίνουν την εικόνα ότι είναι τίμιοι, ενώ με κάποιους άλλους δεν συμβαίνει το ίδιο. Όμως, αυτό δεν αποδεικνύει ότι λένε ψέματα. Για παράδειγμα, οι εσωστρεφείς ή αντικοινωνικοί άνθρωποι φαίνονται πολλές φορές σαν να λένε ψέματα, ακόμα και όταν δεν λένε. Ο τρόπος για να το καταλάβουμε είναι να κάνουμε συγκρίσεις. Είναι δυνατόν να ανιχνεύσουμε ψευδείς προτάσεις όταν τις συγκρίνουμε με ειλικρινείς δηλώσεις του ίδιου ατόμου.
Μικρο-εκφράσεις. Οι καλοί ανιχνευτές ψεύδους μπορούν να αντιληφθούν πολύ μικρές κινήσεις του προσώπου, που προδίδουν τα ψέματα. Το πρόβλημα είναι ότι είναι «πολύ μικρές», οπότε είναι δύσκολο να ανιχνευθούν.
Ο τόνος και η διακύμανση της φωνής μπορεί να αποδειχτούν πολύ σημαντικά στοιχεία. Η έρευνα δείχνει ότι είναι πιο εύκολο να εντοπιστεί το ψέμα από τη φωνή. Τα μάτια είναι σχετικά εύκολο να ελεγχθούν από αυτόν που ψεύδεται.
Βασιστείτε στην διαίσθηση. Οι άνθρωποι μπορεί να είναι καλύτεροι στην ανίχνευση του ψέματος με χρήση της διαίσθησης τους. Σιωπηρές ή σε μεγάλο βαθμό ασυνείδητες διαδικασίες μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές από ό, τι η συνειδητή καθοδήγηση της σκέψης.
Το να ψεύδεσαι είναι δύσκολη “εργασία’. Απαιτεί μεγάλους πόρους από το εγκέφαλο, οπότε ασκώντας μεγαλύτερη πίεση σε ένα ψεύτη, μπορεί να συμβάλει στην αποκάλυψη του.


Το 1994, ο καθηγητής του Πανεπιστήμιο του Hertfordshire, Wiseman, έκανε ένα πείραμα στο ραδιόφωνο του BBC. 30.000 συμμετέχοντες παρακολούθησαν ή άκουσαν δύο συνεντεύξεις που έκανε με τον Robin Day. Στη μία, ο Day είπε την αλήθεια ενώ στην άλλη είπε ψέματα. Όσοι παρακολούθησαν τη συνέντευξη δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν το ψέμα: το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ήταν 50/50. Όμως, οι ακροατές του ραδιοφώνου εντόπισαν το ψέμα με ακρίβεια πάνω από 70%.
Όπως εξήγησε ο Wiseman, «Το ψέμα επιβαρύνει το μυαλό». «Μας βάζει να σκεφτόμαστε παράλληλα για το τι είναι αληθοφανές. Οπότε όταν λέμε ψέματα, συμβαίνει αρκετά συχνά να επαναλαμβάνουμε φράσεις, να δίνουμε μικρότερες απαντήσεις και να διστάζουμε περισσότερο. Προσπαθούμε να αποστασιοποιηθούμε από το ψέμα, χρησιμοποιώντας πολύ πιο απρόσωπη γλώσσα. Συχνά, οι ψεύτες μειώνουν από τις προτάσεις τους τον αριθμό των λέξεων που αναφέρονται σε αυτούς, όπως «εγώ», «εμένα», ή «δικό μου». Για την ανίχνευση του ψέματος, αναζητήστε τα λεκτικά σημάδια που σχετίζονται με προσπάθεια έντονης σκέψης».
Εν κατακλείδι, η ανίχνευση του ψέματος είναι μια πολύ δύσκολη τέχνη που απαιτεί οξυδερκείς αισθήσεις, οπότε καλό είναι να μην είμαστε απόλυτοι όταν χαρακτηρίζουμε κάποιον ψεύτη.

πηγη




Τ