ΚΥΠΡΟ...
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με την απόφαση του Eurogroup για την Κύπρο, διέπραξαν ένα σοβαρό σφάλμα. Κάποιες εξ αυτών δείχνουν να το αντιλαμβάνονται, ουδείς όμως τολμά να αντιταχθεί στο γερμανικό μέτωπο που, διά του επικεφαλής ...
του Eurogroup, έσπευσε να ξεκαθαρίσει: Δεν υπάρχουν πλέον καταθέτες άνω των 100.000 ευρώ στην Ευρωζώνη μόνο επενδυτές.
Πρόκειται για μια πολύ σημαντική απόφαση αφού ξαφνικά, ακυρώνεται για όλους η επιλογή της απολύτως ασφαλούς τοποθέτησης των αποταμιεύσεων.
Σημασία δεν έχει το όριο των 100.000 ευρώ, καθώς αυτό καθορίζεται αυθαίρετα και μπορεί να αλλάξει, αλλά ότι εφεξής δεν υπάρχει στην Ευρωζώνη ασφαλής τοποθέτηση αποταμιεύσεων άνω ενός προκαθορισμένου ορίου. Οι αποταμιευτές οφείλουν οι ίδιοι να κρίνουν ποια τράπεζα είναι υγιής και ποια όχι, επιλέγοντας μεταξύ των μερικών? χιλιάδων που υπάρχουν στην Ευρωζώνη.
Μέχρι τώρα τα κράτη, διά των κεντρικών τραπεζών, προσπαθούσαν να διασφαλίσουν ότι το τραπεζικό σύστημα είναι υγιές. Προφανώς σε μια οικονομία μπορεί να υπάρξει μια προβληματική τράπεζα. Αν κάποιος επιλέγει να τοποθετεί τα χρήματά του για να εισπράττει εξαιρετικά υψηλά επιτόκια, δεν είναι παράλογο να επωμιστεί τις συνέπειες του κινδύνου που αναλαμβάνει. Αυτό ακριβώς υποστήριξαν οι Ισλανδοί, όταν αρνήθηκαν να αποζημιώσουν τους Βρετανούς και Ολλανδούς που είχαν τοποθετήσει τις αποταμιεύσεις τους στην τράπεζα Icesave.
Ισλανδία
Ήταν, όμως, μια εντελώς διαφορετική περίπτωση. Πλέον στην Ευρωζώνη δεν μιλάμε για κατάρρευση μιας τράπεζας, αλλά για την χρεοκοπία συνολικά του τραπεζικού συστήματος σε ένα κράτος-μέλος. Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης δεν λένε στους αποταμιευτές «μην τοποθετήσετε τα χρήματά σας σε επίφοβες επιλογές», αλλά «δεν μπορώ να εγγυηθώ οτιδήποτε πάνω από τα 100.000 ευρώ, όποια τράπεζα και αν επιλέξετε».
Η διαφορά από την περίπτωση της Ισλανδίας υπογραμμίζεται και από τη στάση που υιοθετήθηκε εκεί για την απόδοση ευθυνών. Δημιουργήθηκε 20μελής επιτροπή ειδικών, με επικεφαλής τη διεθνούς αποδοχής Γαλλο - Νορβηγίδα δικαστίνα, Έβα Τζολί. Το πολυσέλιδο πόρισμα δημοσιοποιήθηκε ευρέως και οι διώξεις έφτασαν μέχρι τον πρώην πρωθυπουργό, Γκέερ Χάρντε.
Στην Κύπρο, αντίθετα, αν και το σύνολο του πολιτικού φάσματος ζητά την παραίτηση του επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, μια τέτοια απόφαση του Κοινοβουλίου θα εκλαμβανόταν ως καταπάτηση της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ. Οι πολίτες, δηλαδή, θεωρούνται υπεύθυνοι για τις αποταμιεύσεις τους πέραν των 100.000 ευρώ, αλλά δεν μπορούν να ελέγξουν με δημοκρατικό τρόπο τον αρμόδιο επόπτη.
Σε αυτό το περιβάλλον είναι που μετατρέπουν τους καταθέτες σε επενδυτές και τους καλούν να επιλέξουν τοποθέτηση. Μπορούν να πάνε στην τράπεζα όποιου κράτους-μέλους επιθυμούν, αρκεί να μην καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα. Κρατικά ομόλογα μπορούν να αγοράσουν, αλλά θα πρέπει να ενημερώνονται για τις αξιολογήσεις των διεθνών οίκων και την τιμή των CDS. Μπορούν ακόμα να διαλέξουν κάποιο άλλο διεθνές νόμισμα, αν και σχεδόν παντού (ΗΠΑ, Βρετανία, Ιαπωνία, Ελβετία) οι κεντρικές τράπεζες εκτυπώνουν χρήμα, υπονομεύοντας την αξία των νομισμάτων τους.
Υπάρχει και ο χρυσός, ως παραδοσιακή επιλογή καταφυγίου. Στο παρελθόν, βέβαια, κυβερνήσεις (ακόμα και στις ΗΠΑ) έχουν κατάσχει τις τοποθετήσεις σε χρυσό. Όσο για τα ακίνητα, αποτελούν επίσης μια κλασσική επιλογή, αρκεί να μην υπάρχει «φούσκα» στην αγορά, όπως αυτή στις ΗΠΑ, εκείνη στην Ισπανία ή η άλλη που πρόσφατα έσκασε στην Ολλανδία.
Στην εποχή της κρίσης δεν υπάρχουν ασφαλείς τοποθετήσεις. Μέχρι σήμερα οι πολίτες της Ευρωζώνης ήταν «θωρακισμένοι» από αυτή την πραγματικότητα. Τώρα καλούνται να προστατευτούν μόνοι τους. Λογικά θα προσφύγουν στον ισχυρότερο -τη Γερμανία.
Μπαίνει, έτσι, σε κίνηση ένας μηχανισμός αυτοκαταστροφής της Ευρωζώνης, όπου το πρόβλημα ήταν η φυγή κεφαλαίων από τις οικονομίες της περιφέρειας προς εκείνες του πυρήνα.
Το επόμενο θύμα
Μετά την Κύπρο, αναζητείται το επόμενο θύμα: Μπορεί η συνέχεια να δοθεί στη Σλοβενία, μπορεί και στην Ισπανία. Συνθήκες αντίστοιχες με εκείνες της Κύπρου ισχύουν σε τρεις άλλες οικονομίες, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους: Στη Μάλτα, που μοιάζει περισσότερο με την Κύπρο και είχε παράλληλη πορεία με αυτή. Στο Λουξεμβούργο, που έχει πολύ μεγαλύτερο ειδικό βάρος στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα. Και τέλος στη Λετονία που θα μπορούσε να μετατραπεί στη νέα ρωσική «επαρχία» εντός της Ευρωζώνης?
Το βαθύπλουτο ποντίκι που βρυχάται
Κάποτε ένας Γάλλος ευγενής, καθώς ταξίδευε με την άμαξά του, αντιλήφθηκε ότι πέρασε τα σύνορα και βρέθηκε σε ένα άλλο κράτος. Φώναξε τον αμαξά για να τον ρωτήσει ποια είναι αυτή η χώρα. Όταν όμως αυτός εμφανίστηκε ύστερα από λίγη ώρα, η ερώτηση δεν είχε πλέον νόημα, καθώς η άμαξα είχε φτάσει στην άλλη άκρη της επικράτειας, αφήνοντας πίσω το λιλιπούτειο κράτος.
Ο λόγος για το Λουξεμβούργο, το μικρότερο ιδρυτικό μέλος της ΕΟΚ, που όμως ανέκαθεν ήταν και το πλουσιότερο. Προφανώς χάρη στον χρηματοοικονομικό τομέα. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο παγκοσμίως κέντρο επενδυτικών κεφαλαίων. Διαθέτει το μεγαλύτερο κλάδο ιδιωτικής τραπεζικής στην Ευρωζώνη και τον έκτο μεγαλύτερο παγκοσμίως. Αποτελεί, επίσης, έδρα μεγάλων ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών ομίλων. Το χρηματιστήριό του ειδικεύεται στη διαπραγμάτευση ομολόγων, περιλαμβάνοντας 3.500 εκδότες από πάνω από 100 χώρες. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ο τραπεζικός τομέας στο Λουξεμβούργο να είναι 20 φορές μεγαλύτερος του ΑΕΠ. Στη συντριπτική πλειονότητα τα κεφάλαια προέρχονται από άλλες, πολύ ισχυρότερες, χώρες. Αν και είναι μάλλον απίθανο να υποστεί «κούρεμα», εντούτοις η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή διαχώρισε τη θέση της από το γερμανικό μέτωπο.
Η επόμενη Κύπρος;
«Δεν είμαστε και δεν θέλουμε να γίνουμε Κύπρος», λέει η Λετονία. Πλην όμως, η μικρή χώρα της Βαλτικής, μέλος της Ε.Ε. από το 2004 που ευελπιστεί να ενταχθεί στην Ευρωζώνη τον επόμενο χρόνο έχει εκ των πραγμάτων τον ρόλο αυτό: Γειτόνισσα της Ρωσίας, με μεγάλη μειονότητα που έχει ως μητρική γλώσσα τη ρωσική, αποτελούσε πόλο έλξης ρωσικών κεφαλαίων το τελευταίο διάστημα, με την τάση να ενισχύεται όσο εντείνονταν τα δεινά της Κύπρου: Το τραπεζικό σύστημα της Λετονίας δεν είναι υπερβολικά μεγάλο σε σχέση με το σύνολο της οικονομίας (με ενεργητικό στο 130% του ΑΕΠ), όμως η υπερβολική του εξάρτηση από τις ρωσικές καταθέσεις (50% του συνόλου) το καθιστά ευάλωτο: Από το τέλος του 2011 έως τον περασμένο Ιούλιο, ενώ οι εγχώριες καταθέσεις μειώνονταν, οι ξένες σημείωσαν άλμα 25%, προσεγγίζοντας τα 5,8 δις. λατς (11 δις. δολ.). Η Λετονία το 2009 πέρασε νόμο που επέτρεπε σε οποιονδήποτε επενδύσεις 100.000 λατς να αποκτήσει άδεια διαμονής στην χώρα, κάτι που διευκόλυνε πολύ όσους Ρώσους ήθελαν να κάνουν business στην Ευρώπη.
Ο Θεός να βοηθήσει τώρα την Μάλτα...
«Ο Θεός να βοηθήσει την Μάλτα εάν αντιμετωπίσει ποτέ αντίστοιχα προβλήματα με την Κύπρο εντός Ευρωζώνης» έγραψε στην εφημερίδα Malta Times ο υπουργός Οικονομικών της χώρας Έντουαρντ Σικλούνα, μετά την εμπειρία των δυο τελευταίων Eurogroup και τη μεταχείριση που επιφύλαξε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Φυσικά, η Μάλτα διατυμπανίζει ότι «δεν είναι Κύπρος», παρότι υπάρχουν μεγάλες ομοιότητες, στο μέτρο που πρόκειται για δυο μικρές νησιωτικές χώρες, με παραπλήσια ιστορία, γεωγραφική θέση-κλειδί στη Μεσόγειο και τραπεζικά συστήματα σχεδόν οκταπλάσια της πραγματικής οικονομίας.
Η Βαλέτα υποστηρίζει ότι διαφοροποιείται από τη Λευκωσία, στο βαθμό που οι δυο μεγαλύτερες εγχώριες τράπεζες (HSBC Malta και Βank of Valletta) έχουν ενεργητικό περίπου 300% του ΑΕΠ, δηλαδή κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ τον υπόλοιπο «χώρο» καταλαμβάνουν θυγατρικές ξένων τραπεζών από διάφορες χώρες (Τουρκία, Γερμανία, Αυστρία, Βρετανία, Ιταλία), οι οποίες δεν έχουν ισχυρούς δεσμούς με την εγχώρια οικονομία. Η Μάλτα κατέστη πόλος έλξης κεφαλαίων (και τραπεζών), χάρη στο ανταγωνιστικό φορολογικό καθεστώς και το ευέλικτο ρυθμιστικό πλαίσιο.
Deutsche Bank: «Είμαστε πολύ απογοητευμένοι με την Ευρώπη. Συνεχίστε να πουλάτε ευρώ»
Η Ευρωζώνη ως οικονομική και νομισματική ένωση δεν υπάρχει πια... συνεχίστε να πουλάτε μαζικά ευρώ με στόχο τα επίπεδα του 1,20 δολαρίου. Αυτό συστήνει η Deutsche Bank με μια εξαιρετικά «οργισμένη» έκθεση που κάνει τον γύρο των αγορών με τίτλο «Είμαστε πολύ απογοητευμένοι με την Ευρώπη.
Συνεχίστε να πουλάτε ευρώ, στοχεύστε στο 1,20 δολάριο» και υποστηρίζει τα εξής:
1. Η απάντηση της Ε.Ε. στην κυπριακή κρίση ήταν αντιπαραγωγική: Η ελευθερία που ίσχυε στη διακίνηση κεφαλαίων στην Ευρώπη, η Ευρωζώνη, ως οικονομική και νομισματική ένωση δεν υπάρχει πια και είναι άκρως αρνητική εξέλιξη για την Ευρωζώνη, η προθυμία των Ευρωπαίων να παγώσουν τη ροή του χρήματος.
2. Η Ιταλία ίσως οδηγηθεί σε νέες εκλογές, το αποτέλεσμα των οποίων κρίνεται εξαιρετικά αβέβαιο.
3. Η Ε.Ε. δεν αναλαμβάνει ικανοποιητική δράση για την ανάπτυξη, την επιστροφή της οποίας η DB προσδιορίζει στο τέλος του 2013. «Όσο η ανάπτυξη αργεί, αυξάνονται οι προκλήσεις για τη βιωσιμότητα των χρεών και μειώνεται η διάθεση επενδυτών να δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στην Ευρωζώνη» προειδοποιεί.
πηγή
