βερίκοκα, τα κεράσια και οι μπανάνες. Αργότερα θα ακολουθήσουν τα σύκα, τα σταφύλια και τα δαμάσκηνα.
Ποιες βιταμίνες μένουν, ποιες χάνονται
Η ξήρανση είναι ένας τρόπος για να συντηρήσεις λαχανικά και φρούτα, ώστε να μπορείς να τα καταναλώνεις και μετά την εποχή τους. Όπως κάθε μέθοδος συντήρησης, επιφέρει απώλεια της βιταμίνης C (είναι η πιο ευπαθής), ενώ άλλες βιταμίνες (Α, Β ) και ιχνοστοιχεία (όπως ο σίδηρος) παραμένουν, υπό την προϋπόθεση η θερμοκρασία να μην είναι πολύ υψηλή. Επίσης η θερμιδική αξία και οι φυτικές ίνες παραμένουν αναλλοίωτες.
Τι θα χρειαστείς
Στο σπίτι η ξήρανση γίνεται στον φούρνο της κουζίνας και η επιτυχία της εξαρτάται από τη σωστή θερμοκρασία και την καλή κυκλοφορία του αέρα. Απαιτεί να έχεις:
• Έναν δίσκο ξήρανσης (από ανοξείδωτο ατσάλι – όχι αλουμινένιο), τρυπητό ή σε μορφή σχάρας, για την τοποθέτηση των φρούτων. Πρέπει να είναι λίγο μικρότερος από τις διαστάσεις του φούρνου, ώστε να κυκλοφορεί ο αέρας παντού.
• Αντιμικροβιακό διάλυμα.
• Σκουρόχρωμα γυάλινα δοχεία (αποστειρωμένα) για την αποθήκευση.
Επιλογή και ετοιμασία των φρούτων
Επιλέγεις φρέσκα και πλήρως ώριμα φρούτα, γιατί τα άγουρα υπολείπονται σε γεύση και χρώμα. Τα πλένεις πολύ καλά και αφαιρείς αυτά που έχουν κηλίδες ή δείχνουν χτυπημένα, γιατί μπορούν να επηρεάσουν και τα υπόλοιπα. Στη συνέχεια τα εμβαπτίζεις για λίγα λεπτά σε όξινο αντιμικροβιακό διάλυμα επιλέγοντας ένα από τα παρακάτω υλικά:
• Ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C): Γνωστό αντιοξειδωτικό σε μορφή μικρών κρυστάλλων, που δεν αφήνει τα φρούτα να μαυρίσουν, αλλά καταστρέφει τα βακτήρια. Ανακατεύεις 2 ½ κουταλιές σούπας ασκορβικού οξέως σε 1 λίτρο κρύο νερό.
• Κιτρικό οξύ ή χυμό λεμονιού: Διατηρούν και αυτά το χρώμα των φρούτων και καταστρέφουν τα μικρόβια. Το διάλυμα του κιτρικού οξέος παρασκευάζεται ανακατεύοντας 1 κουταλάκι τσαγιού κιτρικό οξύ σε 1 λίτρο κρύο νερό. Για το διάλυμα λεμονιού αναμιγνύεις ίσες ποσότητες από χυμό λεμονιού με κρύο νερό, π.χ. 1 κούπα χυμό λεμονιού με 1 κούπα κρύο νερό.
Η διαδικασία είναι η εξής: Για να μπορέσουν τα φρούτα να αφυδατωθούν (να εξατμιστεί η εσωτερική υγρασία τους), θα πρέπει πρώτα να ανοίξει η φλούδα τους. Αυτό ισχύει για τα σταφύλια, τα δαμάσκηνα, τα κεράσια και τα σύκα. Για να γίνει αυτό, τα βουτάς για 30 δευτερόλεπτα έως ένα λεπτό (ανάλογα το φρούτο) σε βραστό νερό και κατόπιν πολύ γρήγορα σε κρύο νερό. Αν πρόκειται για φρούτα που ξεφλουδίζονται με το χέρι (μήλα, ροδάκινα), τα πλένεις καλά, τα ξεφλουδίζεις, τα κόβεις και τα ρίχνεις μέσα στο αντιμικροβιακό διάλυμα που έχεις επιλέξει. Τα αφήνεις να ποτίσουν για 10 λεπτά, τα βγάζεις με ένα κουτάλι-σουρωτήρι, τα στραγγίζεις καλά και τα στεγνώνεις σε απορροφητική πετσέτα.
Στον φούρνο
Τοποθετείς τα προετοιμασμένα φρούτα στον δίσκο ξήρανσης σε μια στρώση, με το κοίλο μέρος τους προς τα επάνω και τα βάζεις στον φούρνο (σε ύψος 8 εκατοστών από τη βάση του) στους 60 βαθμούς Κελσίου. Μάλιστα αφήνεις την πόρτα του ελαφρώς ανοικτή με τη βοήθεια κάποιου αντικειμένου, ώστε να φεύγουν οι υδρατμοί. Ο χρόνος που χρειάζεται για να αποξηρανθούν τα φρούτα εξαρτάται από το μέγεθος των κομματιών, την υγρασία και την ποσότητα του αέρα που κυκλοφορεί μέσα στον φούρνο. Καλό θα είναι να αναποδογυρίζεις τα φρούτα επάνω στη σχάρα κάθε 3-4 ώρες. Επειδή οι καρποί καψαλίζονται εύκολα προς το τέλος της διαδικασίας, είναι σκόπιμο, όταν τα φρούτα θα είναι σχεδόν έτοιμα, να σβήσεις τον φούρνο και να αφήσεις την πόρτα του ανοιχτή για μια επιπλέον ώρα, πριν τα βγάλεις έξω.
Πότε είναι έτοιμα;
Τα ξεραμένα φρούτα πρέπει να είναι σαν πετσί και ευλύγιστα. Για να δοκιμάσεις, ζούληξε 3-4 από τα μεγαλύτερα στη χούφτα σου: Αν δεν μένει υγρασία στο χέρι σου και τα κομμάτια σπάζουν, τότε έχουν ξεραθεί. Ενδέχεται κάποια κομμάτια να κρατούν ακόμα λίγη υγρασία, οπότε τοποθέτησέ τα στο δίσκο για επιπλέον ξήρανση, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα αλλοίωσής τους.
Αποθήκευση έως ένα χρόνο
Για να συντηρήσεις τα χειροποίητα αποξηραμένα φρούτα σου, θα τα βάλεις μέσα σε γυάλινα αποστειρωμένα δοχεία, κατά προτίμηση σκουρόχρωμα, χωρίς να τα γεμίσεις ασφυκτικά. Διατήρησέ τα σε δροσερό, ξηρό, σκοτεινό μέρος ή στο ψυγείο ή ακόμα και στον καταψύκτη, όπου μπορούν να μείνουν για 6-12 μήνες. Αν παρ’ όλα αυτά παρουσιάσουν άσχημη μυρωδιά ή σημάδια μούχλας, πέταξέ τα αμέσως.
Στις συνταγές
Αν θελήσεις να επαναφέρεις τα φρούτα στη φυσική τους κατάσταση για να τα χρησιμοποιήσεις σε συνταγές, τοποθέτησέ τα σε ένα δοχείο και σκέπασέ τα με βραστό νερό. Άφησέ τα να μουλιάσουν αρκετή ώρα, μέχρι να ενυδατωθούν και να γίνουν τρυφερά. Δίνουν ωραιότατη γεύση σε δροσιστικά ποτά, ψωμιά, πίτες, πουτίγκες, φρουτοσαλάτες, χτυπημένο γάλα και μαγειρεμένα δημητριακά. Το νερό που θα περισσέψει από το μούλιασμα των φρούτων, εκτός του ότι περιέχει πολύτιμα συστατικά των καρπών, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υλικό της συνταγής, για να δώσει περισσότερη γεύση και άρωμα.
Κάθε φρούτο θέλει τον τρόπο του
Βερίκοκα
Επιλέγεις εντελώς ώριμα βερίκοκα και τα πλένεις καλά. Μην τα ξεφλουδίσεις. Τα ανοίγεις στη μέση και αφαιρείς το κουκούτσι τους. Τα εμβαπτίζεις σε διάλυμα ασκορβικού οξέος ή άλλο αντιμικροβιακό για 10 λεπτά και μετά τα στραγγίζεις καλά. Τα τοποθετείς (σε μία στρώση) σε δίσκο ξήρανσης, με το κοίλο μέρος προς τα επάνω. Τα αφήνεις στον φούρνο μέχρι να γίνουν μαλακά και εύκαμπτα σαν δέρμα. Όταν τα κόψεις, δεν θα πρέπει να υπάρχει υγρασία στη μέση της τομής τους.
Χρόνος ξήρανσης: 24-36 ώρες.
Μπανάνες
Επιλέγεις γινωμένες μπανάνες. Τις ξεφλουδίζεις, τις κόβεις σε ροδέλες και ακολουθείς την προηγούμενη διαδικασία εμβάπτισης και ξήρανσης.
Χρόνος ξήρανσης: 6-10 ώρες.
Κεράσια
Επιλέγεις ώριμα φρούτα και τα πλένεις καλά. Αφαιρείς τα κοτσάνια και τα κουκούτσια. Βυθίζεις τα κεράσια για 30 δευτερόλεπτα σε βραστό νερό και μετά αμέσως σε κρύο, για να ανοίξει εύκολα η φλούδα τους. Τα εμβαπτίζεις σε διάλυμα ασκορβικού οξέος ή άλλο αντιμικροβιακό διάλυμα για 10 λεπτά και τα στραγγίζεις καλά. Τα τοποθετείς (σε μία στρώση) σε δίσκο ξήρανσης και τα βάζεις στον φούρνο μέχρι να γίνουν σκληρά σαν δέρμα και ελαφρώς κολλώδη.
Χρόνος ξήρανσης: 24-36 ώρες.
