Αποτελεί το κυριότερο συστατικό των προϊόντων της αρτοποιίας, γι’ αυτό και η άλεση του σιταριού πρέπει να έχει σαν στόχο την παραγωγή αλεύρου με τις υψηλότερες δυνατές αρτοποιητικές ιδιότητες. Ο σκοπός της άλεσης είναι η παραγωγή αλεύρου, όσο το δυνατόν καλύτερα διαχωρισμένου από το πίτυρο και το φύτρο.
Ανάλογα με το βαθμό άλεσης, έχουμε και τον τύπο του αλεύρου, ενώ το ποσοστό των περιεχομένων πρωτεϊνών διαχωρίζει τα άλευρα σε σκληρά και μαλακά (δυνατά και αδύνατα). Ως βαθμό άλεσης, ορίζουμε το παραγόμενο βάρος αλεύρου, όταν αλέσουμε 100 μέρη βάρους καθαρισμένου σιταριού.
Έτσι, έχουμε το αλεύρι τύπου 55% για ψωμάκια πολυτελείας, ψωμί τοστ, φρυγανιές κλπ, προϊόντα με υψηλό πρωτεϊνικό περιεχόμενο.
Το αλεύρι τύπου 70% το οποίο έχει πολύ μικρή ποσότητα πιτύρων, για το σύνηθες λευκό ψωμί. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες αλεύρου αυτού του τύπου: το δυνατό, το μαλακό ή ντεμί το οποίο δεν είναι άλλο από κάτι ενδιάμεσο.
Οι βασικές διαφορές των παραπάνω αλεύρων είναι ότι προέρχονται από διαφορετικές ποικιλίες σιταριών, οι οποίες διαφοροποιούνται τόσο ως προς το ποσοστό της γλουτένης, όσο και ως προς τη δύναμη της γλουτένης.
Το αλεύρι τύπου 90% είναι πλούσιο σε πίτυρο και θρεπτικά στοιχεία κάνοντάς το ιδανικό για ψωμί ολικής άλεσης.
Για μαύρο ψωμί χρησιμοποιούμε άλευρο ολικής άλεσης από μαλακό σιτάρι, μεγάλης θρεπτικής αξίας.
Αλεύρι τύπου Μ. Προέρχεται κυρίως από σκληρά σιτάρια και έχει χαρακτηριστικό κίτρινο χρώμα. Από αυτό φτιάχνεται το γνωστό χωριάτικο ψωμί με την χαρακτηριστική συμπαγή δομή και κόρα. Το αλεύρι τύπου Μ από μαλακό στάρι είναι το κλασικό αλεύρι για όλες τις χρήσεις.
Αλεύρι κατηγορίας Π, το λεγόμενο πολυτελείας. Είναι το άλευρο εκείνο το οποίο προέρχεται από σιτάρια υψηλής ποιότητας, ενισχυμένα με γλουτένη ώστε να είναι πολύ δυνατό. Στο εμπόριο βρίσκουμε επίσης και τα παρακάτω:
α. Αλεύρι σίτου 405 (για οικιακή χρήση).
β. Αλεύρι σίτου 550 (για ψωμάκια, λευκό ψωμί και μπαγκέτες).
γ. Χονδρό αλεύρι πιτυρούχο 1050.
δ. Χονδρό αλεύρι πιτυρούχο 1700.
ε. Άλευρα σίκαλης τύπων 997 και 1150, ιδανικά για ψωμί.
στ. Χονδρό σίκαλης τύπου 1800.
ζ. Αλεύρι σίκαλης ολικής, τύπου 100% πολύ σκούρο και χαρακτηριστική γεύση (Farine de Seigle).
η. Αλεύρι σίτου ολικής 1100, τύπου 100%, το οποίο περιέχει ολόκληρο τον σπόρο (πίτυρο και φύτρο).
θ. Αλεύρι σίτου αυτοδιογκούμενο.
ι. Αλεύρι Campaillou, το οποίο περιέχει βύνη και ξηρό προζύμι, αποδίδοντας ιδιαίτερη ξινή γεύση.
κ. Αλεύρι τύπου 00 (Ιταλικής προέλευσης). Είναι περίπου ίδιο με το 550.
λ. Βιολογικά άλευρα (ORGANIC) σε πολλούς και διαφορετικούς τύπους.
Μυστικά για το ψωμί:
• Το ψωμί δεν περιέχει -και δεν χρειάζεται να περιέχει- κανένα συντηρητικό.
• Το χρώμα δεν είναι ενδεικτικό της ποιότητάς του (π.χ. το λευκό ψωμί με προσθήκη λίγου καλαμποκάλευρου ή χρωστικής ουσίας αποκτά κίτρινη χροιά, οπότε μοιάζει σαν να προέρχεται από σκληρό σιτάρι που έχει πολλές φυτικές ίνες).
• Το ψωμί «πολυτελείας» και το λευκό ψωμί του τοστ δεν περιέχουν καθόλου φυτικές ίνες.
• Το ψωμί με γλυκιά γεύση περιέχει ζάχαρη σε ποσοστό που φτάνει το 25%-30%!
• Η τραγανή κόρα δεν είναι απαραίτητο στοιχείο ενός καλού ψωμιού.
• Το ολικής αλέσεως και το πολύσπορο είναι ψωμιά με πολλές φυτικές ίνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.
• Η μαγιά κατά το ψήσιμο του ψωμιού γίνεται αλκοόλη και κατόπιν εξατμίζεται.
• Το υπερβολικό τρίψιμο της ψίχας όταν κόβουμε μια φέτα ψωμιού ημέρας δηλώνει έλλειψη υγρασίας στη ζύμη και αδιαφορία του αρτοποιού.
• Σε ορισμένα άλευρα και ψωμιά προστίθενται χημικές ουσίες για να φουσκώσει το ψωμί όταν ψηθεί
ή/και για να είναι πιο ελαστικό (γι’ αυτό και μερικά ψωμιά τεντώνουν κάπως όταν προσπαθείτε να τα
κόψετε με το χέρι).
• Οταν το ψωμί είναι ξεροψημένο (δηλαδή ελαφρύ στο χέρι), δεν μουχλιάζει εύκολα εκτός ψυγείου.
• Αν αποφασίσετε να φτιάξετε μόνοι στο σπίτι σας ψωμί, αποφύγετε τα πλαστικά σκεύη, γιατί το ζυ-
μάρι δεν... τα συμπαθεί. Χρησιμοποιήστε ξύλινες ή πήλινες γαβάθες και βαμβακερές πετσέτες.
Πηγή
