Το βράδυ της αλλαγής του χρόνου οι μικροί μας φίλοι κρεμούν στο τζάκι τις κόκκινες κάλτσες και περιμένουν με αγωνία να έρθει ο παχουλός παππούλης με τη μακριά γενειάδα και τα κόκκινα ρούχα να τις γεμίσει με ό,τι ζήτησαν στο γράμμα τους.
Αυτός ο Άγιος Βασίλης έρχεται με το έλκηθρό του, που το σέρνουν τάρανδοι από ένα μακρινό χωριό της Λαπωνίας. Δεν είναι όμως ο μοναδικός…
Οι Δυτικοευρωπαίοι εκείνη τη μέρα γιορτάζουν τον Μέγα Βασίλειο από την Καισαρεία, τον Άγιο Νικόλαο, τον προστάτη των ναυτικών, και οι Αμερικανοί τον Σάντα Κλάους. Πρόκειται για τέσσερα διαφορετικά πρόσωπα που το κοινό τους σημείο είναι το χαμόγελο της αισιοδοξίας και της αγάπης που μοιράζουν στους ανθρώπους. Πώς όμως διαδόθηκε φήμη του Αγίου Νικολάου, τη μνήμη του οποίου γιορτάζουμε στις 6 Δεκεμβρίου, πώς μετονομάστηκε ο Άγιος Νικόλαος, σε Σάντα Κλάους που τελικά τον περιμένουμε την πρωτοχρονιά, που τιμάται η μνήμη του Μέγα Βασιλείου; Τι ρόλο έπαιξε η μεγάλη εταιρεία αναψυκτικών Coca Cola στην διαμόρφωση αυτού του μύθου; Μέγας «γρίφος»… Δύο είναι τα μέτρα και δύο τα σταθμά. Από τη μία πλευρά έχουμε τους δύο μεγάλους Αγίους (τον Άγιο Νικόλαο και τον Άγιο Βασίλειο) της μίας και Αδιαίρετης Εκκλησίας με τη σημαντική τους πορεία και το μεγάλο φιλανθρωπικό τους έργο και από την άλλη τη μεγάλη εταιρεία αναψυκτικών και το δημιούργημά της, τον Σάντα Κλάους. Το «γρίφο», το μύθο αλλά και την πραγματικότητα θα ξεδιπλώσουμε σε αυτό το τρισέλιδο φιλοξενώντας απόψεις ειδικών.
Άγιος Νικόλαος
Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε στα Πάταρα, μια μικρή πόλη της Λυκίας στη Μικρά Ασία το 270 μ.Χ. Καταγόταν από οικογένεια πλούσια και οι γονείς του ήταν ευσεβείς άνθρωποι. Ο αδελφός του πατέρα του τον γνώρισε στον τότε αρχιεπίσκοπο των Μυρών και εκείνος τον χειροτόνησε πρεσβύτερο. Επίσκοπος στα Μύρα εκλέγεται ύστερα από προσκύνημά του στους Αγίου Τόπους. Κατά τους μεγάλους διωγμούς των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιλιανού, συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και βασανίζεται.
Η άνοδος στον αυτοκρατορικό θρόνο του Μεγάλου Κωνσταντίνου σηματοδοτεί σημαντικές εξελίξεις. Ο Επίσκοπος Μυρών επιστρέφει στην επαρχία του για να συνεχίζει το έργο του. Εδώ έκανε σπουδαίο έργο και θεωρήθηκε προστάτης των ναυτικών, αφού βοήθησε πολλούς ταξιδιώτες. Άλλωστε τα Μύρα είναι παραλιακή πόλη και μάλιστα με πολλές θαλασσοταραχές. Σύμφωνα με την παράδοση όταν καπετάνιοι και ναύτες ζητούσαν τη βοήθεια του Θεού εμφανιζόταν η μορφή του Επισκόπου όπου και τους διέσωζε. Εκείνοι με τη σειρά τους αναζητούσαν τον επίσκοπο και για να τον ευχαριστήσουν προσέφεραν δώρα. Ο ίδιος δεν δεχόταν τις προσφορές τους, αφού όπως τόνιζε, εκείνη την ώρα βρισκόταν στο ναό. Μάλιστα καλούσε και τους πιστούς να επιβεβαιώσουν με τη μαρτυρία τους τα λεγόμενά του.
Το θαύμα
Το σημαντικότερο θαύμα του ήταν όταν διέσωσε, σύμφωνα με την παράδοση, τρεις κοπέλες που ο πατέρας τους ήθελε να τις οδηγήσει στην πορνεία. Γι’ αυτό άλλωστε είναι γνωστός και ως προστάτης των παιδιών. Καθώς περπατούσε έξω από το συγκεκριμένο σπίτι και έχοντας διορατικότητα αντιλήφθηκε ότι ο άλλοτε πλούσιος πατέρας ήθελε να οδηγήσει τις κόρες του στην πορνεία προκειμένου να εξοφλήσει τα χρέη του. Τότε, ο Άγιος παρενέβη τρεις φορές, σπάζοντας τον τοίχο που επικοινωνούσε με το τζάκι του σπιτιού. Έριξε τις χρυσές λίρες από την καμινάδα προκειμένου να αποτρέψει τον πατέρα από αυτά που ήθελε να κάνει. Στις 6 Δεκεμβρίου μεταξύ των ετών 343 με 352 μ.Χ. αφήνει τη τελευταία του πνοή. Ημέρα που οι Χριστιανοί τιμούν τη μνήμη του. Αυτό το θαύμα με τις λίρες που έριξε ο Άγιος από το τζάκι χρησιμοποίησαν αργότερα οι Αμερικανοί με πρωταγωνιστή τον Σάντα Κλάους που αφήνει δώρα στα παιδιά από την καμινάδα.
Η μεταφορά στο Μπάρι
Το σκήνωμά του ενταφιάζεται στην κατακόμβη του καθεδρικού ναού στα Μύρα. Πολλοί ναυτικοί περνούσαν από κει για να προσκυνήσουν τον Άγιο. Αργότερα ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός έχτισε στις Βλαχέρνες ναό αφιερωμένο στη μνήμη του.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αλέξιου Α Δ του Κομνηνού και ενώ πολλές πόλεις της Μικράς Ασίας ερήμωναν από τις επιθέσεις των Τούρκων πλούσιοι Ιταλοί έμποροι μεταφέρουν το σκήνωμα του Αγίου στο Μπάρι της Ιταλίας. Εκεί τοποθετήθηκε στο Ναό του Αγίου Προδρόμου κοντά στη θάλασσα και αργότερα στην ειδική βασιλική που χτίστηκε. Τα λείψανα του Αγίου χάθηκαν έως το 1953 οπότε και βρέθηκαν στην κρύπτη του Αγίου Νικολάου στο Μπάρι. Μετά τη μεταφορά του στην Ιταλία ο Άγιος Νικόλαος μετονομάζεται Νικόλα ντι Μπάρι.
Ο Σάντα Κλάους
Από εκεί η φήμη του Νικόλα ντι Μπάρι εξαπλώνεται σε πολλές χώρες. Στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ολλανδία κάθε φορά και με διαφορετικό όνομα. Ο Σάντα Κλάους φτάνει στη Νέα Υόρκη από Ιταλούς και Ολλανδούς αποίκους και μετανάστες. Σε ολόκληρες τις ΗΠΑ η φήμη του εξαπλώνεται τον 16ο αιώνα. Μέχρι τότε ο Άγιος απεικονίζεται, όπως ήταν γνωστός, με το μαύρο ράσο και τη μακριά γενειάδα.
Ο Σάντα Κλάους παίρνει τη σημερινή του μορφή το 1860, οπότε ο σημαντικότερος Αμερικανός σχεδιαστής, γελοιογραφιών και σκίτσων Τόμας Ναστ δίνει την μορφή του παχουλού, καλού, με κόκκινα μάγουλα γέροντα στον Άγιο Νικόλαο. Αυτός μάλιστα προσθέτει στα σχέδιά του και το σάκο που βαστά ο Άγιος Βασίλης για να μοιράσει δώρα στα παιδιά κατεβαίνοντας από την καμινάδα. Ο ζωγράφος το συσχέτισε με το θαύμα του Αγίου Νικολάου που για να σώσεις τις τρεις αδερφές από την πορνεία έριξε λίρες από την καμινάδα στου σπιτιού τους. Το 1875 κυκλοφορούν στην αγορά οι πρώτες ευχητήριες κάρτες, για τη νέα χρονιά, με ζωγραφιά με τη μορφή του Σάντα Κλάους από τον Λούις Πραγκ.
Ο Άγιος Βασίλης με τη μορφή που ξέρουμε όλοι γίνεται παντού γνωστός όταν η Coca Cola κάνει διαφημιστική καμπάνια με τον Άγιο Βασίλη να μετατρέπεται στο πιο ισχυρό όπλο διείσδυσης στην αγορά. Ο διαφημιστής Χλάντον Σάμπομ ντύνει τον παχουλό παππούλη με κόκκινη στολή την οποία παίρνει από τους κόκκινους νάνους της σκανδιναβικής μυθολογίας που διατηρούν ζωντανές τις ρίζες των παγωμένων δέντρων και αναμένουν την έλευση της άνοιξης.
ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
Ο Άγιος που έρχεται από την Καισάρεια
Ο Βασίλειος της Καισαρείας, γνωστός και ως Μέγας Βασίλειος υπήρξε μεγάλος Πατέρας του Χριστιανισμού και κορυφαίος θεολόγος του 4ου αιώνα, είναι θεμελιωτής της Καππαδοκικής Θεολογίας. Γεννήθηκε το 329 στη Νεοκαισάρεια της Καππαδοκίας. Γόνος αστικής οικογένειας μεγάλωσε δίπλα στον πατέρα του, που ήταν καθηγητής ρητορικής στη Νεοκαισάρεια υπό την επίβλεψη της μητέρας του Εμμέλειας. Στην οικογένεια υπήρχαν και άλλα παιδιά, μεταξύ αυτών και ο Γρηγόριος Νύσσης, μία από τις κύριες θεολογικές μορφές του Χριστιανισμού. Δίπλα στον πατέρα του έγινε καλός γνώστης της ελληνικής φιλοσοφίας και ποίησης. Αρχικά σπούδασε στη Νεοκαισάρεια, στη συνέχεια πήγε στην Καισάρεια, κατόπιν στην Κωνσταντινούπολη, στη Νηκομηδεία και στην Αθήνα όπου μαθήτευσε στη μεγάλη ρητορική σχολή. Σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες, είχε συμφοιτητή τον αυτοκράτορα Ιουλιανό, γνωστό ως Παραβάτη. Εκεί έμαθε τη ρητορική τέχνη, τη φιλοσοφία, τη γραμματική, τη γεωγραφία, ιστορία και άλλες τέχνες.
Δέχεται επικρίσεις
Την ίδια περίοδο γνωρίζει και τον μετέπειτα Πατέρα της Εκκλησίας Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό, ο οποίος θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία του Μεγάλου Βασιλείου. Μαζί μαθήτευσαν δίπλα στο μεγαλύτερο ρήτορα της εποχής, τον Λιβάνιο.
Επέστρεψε στην πατρίδα του το 356 μ.Χ. και εγκαταστάθηκε στην Καισάρεια, έγινε δάσκαλος της ρητορικής. Η μάθησή του δίπλα στους ασκητές της Αιγύπτου ήταν καθοριστική και μέχρι τότε ο κατηχούμενος αποφάσισε να βαφτιστεί Χριστιανός. Το 362 χειροτονείται από το Μητροπολίτη Καισαρείας Ευσέβιο πρεσβύτερος. Σε αυτή την περίοδο θα δεχθεί πολλές επικρίσεις. Η σύγκρουσή του με το Μητροπολίτη Καισαρείας θα τον οδηγήσει στο ασκητήριό του στην Άνισα όπου και θα συγγράψει το πρώτο από τα πολλά και μεγάλα θεολογικά έργα του, το γνωστό «Κατά Ευνομίου» με το οποίο θα διασαφηνίσει τη διδασκαλία της Εκκλησίας για το Άγιο Πνεύμα.
Αυτή την εποχή θα καταγραφεί και η πρώτη σημαντική βοήθεια που του προσφέρει ο φίλος του ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, αφού θα είναι ο άνθρωπος που θα μεσολαβήσει για να ξεπεραστούν τα προβλήματα του Βασιλείου με το Μητροπολίτη Νεοκαισαρείας. Και ο ίδιος ο Μέγας Βασίλειος θα δείξει πώς ένας μεγάλος ρήτορας, δάσκαλος και θεολόγος μπορεί να είναι ταυτόχρονα και ποιμένας. Και στο λιμό του 367 θα προσφέρει ακόμη και την πατρική περιουσία του για την αντιμετώπιση των αναγκών των ανθρώπων που επένοντο. Η φήμη του εξαπλώθηκε ραγδαία. Και το 370 και πάλι με τη βοήθεια του Γρηγορίου θα εκλεγεί Μητροπολίτης Καισαρείας, παρά τις έντονες αντιδράσεις
ζαντιπάλων του, κυρίως των αρειανών. Ως Μητροπολίτης Καισαρείας έδωσε μεγάλες μάχες για την ανεξαρτησία της Εκκλησίας και αντέδρασε σθεναρά στις απειλές που εκτόξευσε εναντίον του ο αυτοκράτορας Ουάλης ο οποίος υπήρξε οπαδός του αρειανισμού.
Η Βασιλειάδα
Ο Μέγας Βασίλειος έκανε σπουδαίο φιλανθρωπικό αλλά και πνευματικό έργο, γι’ αυτό άλλωστε και ονομάστηκε Μέγας. Έργο ζωής και σημαντικό σταθμό στην πορεία του αποτελεί η ίδρυση και λειτουργία ενός κοινωνικού φιλανθρωπικού συστήματος, του Πτωχοκομείου ή Βασιλειάδας. Εκεί διοχετεύει όλη την ποιμαντική του ευαισθησία, καθιστώντας την πρότυπο κέντρου περίθαλψης και φροντίδας των ασθενέστερων κοινωνικά ατόμων. Ουσιαστικά η Βασιλειάδα υπήρξε ένας πρότυπος οίκος για τη φροντίδα των ξένων, την ιατρική περίθαλψη των φτωχών άρρωστων και την επαγγελματική κατάρτιση των ανειδίκευτων.
Αγωνίστηκε για την ενότητα της Εκκλησίας και για την αντιμετώπιση του προβλήματος που υπήρχε με τους Ευσταθιανούς ομοουσιανούς και το «αντιοχειανό σχίσμα» και μετά την εκδημία του Μεγάλου Αθανασίου όλες οι Εκκλησίες αναγνώρισαν τον Μέγα Βασίλειο ως το μεγαλύτερο εκφραστή της παράδοσης του χριστιανισμού. Αντιμετώπισε εκατοντάδες επικρίσεις από τους αντιπάλους του. Επικρίσεις ακόμη και από τους εκπροσώπους της Δυτικής Εκκλησίας οι οποίοι πολλές φορές στο παρελθόν τον είχε εξυμνήσει. Άφησε την τελευταία του πνοή στα τέλη Δεκεμβρίου και το σκήνωμά του ενταφιάστηκε την 1η Ιανουαρίου του έτους 379 με πρωτοφανείς για την εποχή εκδηλώσεις σεβασμού και τιμής. Τη μνήμη του τιμάμε κάθε 1η του χρόνου.
Το έθιμο της βασιλόπιτας
Όλοι το βράδυ της πρωτοχρονιάς κόβουν τη λεγόμενη βασιλόπιτα και προσμένουν να κερδίσουν το φλουρί. Αυτός που θα πετύχει το φλουρί θα έχει την τύχη με το μέρος του. Σύμφωνα όμως με τους λαογράφους η βασιλόπιτα αποτελεί τη μεταφορά στους αιώνες της προσφοράς του Μεγάλου Βασιλείου. Οι κάτοικοι της Καισάρειας κλήθηκαν να δώσουν πρόσθετους φόρους στον αυτοκράτορα. Επειδή όμως δεν είχαν χρήματα προσέφεραν τα χρυσαφικά τους και ό,τι άλλο διέθεταν. Ο Άγιος Βασίλειος όμως ως Μητροπολίτης Καισαρείας κατάφερε να ανατρέψει τη βούληση του αυτοκράτορα και να μην επιβάλει νέους φόρους. Επειδή όμως μετά δεν γνώριζε σε ποιον ανήκαν τα κοσμήματα ζήτησε από τις γυναίκες να φτιάξουν πίτες μέσα στις οποίες μετά τοποθέτησε τα κοσμήματα, τις οποίες μοίρασε στη συνέχεια στους φτωχούς. Μια άλλη εκδοχή της παράδοσης φέρει τον Μέγα Βασίλειο να κάνει περίπατο και να αντικρίζει προ των πυλών της πόλης τους εχθρούς. Τότε, επιστρέφοντας στο ναό, έκανε ένα φλογερό κήρυγμα και κάλεσε τους πιστούς να προσφέρουν τον οβολό τους για την άμυνα της αυτοκρατορίας. Αν έρθουν οι εχθροί, ποιος θα έχει λαιμό για να φορέσει περιδέραιο, χέρι για να περάσει βραχιόλια και δάχτυλα για τα δαχτυλίδια του; Ρώτησε τους πιστούς οι οποίοι προσέφεραν ό,τι μπορούσαν. Η πολιορκία λίγο αργότερα λύθηκε και ο τότε Μητροπολίτης Καισαρείας διέταξε τις γυναίκες να φτιάξουν πίτες στις οποίες έβαλε μέσα τα χρυσαφικά και τις προσέφερε στους πιστούς.
Άλλο ο Santa Claus κι άλλο ο Αϊ-Βασίλης
Κ.Γ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Μετά
το έλατο, βασικό στοιχείο της λεγόμενης «μαγείας των Χριστουγέννων»,
είναι και ο… στρουμπουλός Σκανδιναβός γέρος με την ολόλευκη γενειάδα, τα
κόκκινα ρούχα (γιατί άραγε;), τα έλκηθρα με τα δώρα και το πλατύ
χαμόγελο, ο αποκαλούμενος κι αυτός… Αϊ-Βασίλης!Πρόκειται για ένα τέλεια κατασκευασμένο κοινωνικό ψέμα, καθαρά δυτικής προέλευσης κι αυτό, με βάση το οποίο ισοπεδώνονται παραδόσεις, αξίες, αλλά και μεγάλα ή και ιερά πρόσωπα των λαών, όπως ο Μέγας Βασίλειος, για κλασικό παράδειγμα ενός εξωτικού προσώπου μιας εξωτικής (όπως κάποιοι θέλουν να είναι) εορτής! Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά τους…
Ο Άγιος Βασίλειος της Ορθοδοξίας τι σχέση μπορεί να έχει με αυτόν τον παχύσαρκο ασπρομάλλη γέροντα των πολυεθνικών;
➢ Είναι λεπτός, ολιγαρκής, ασθενικός, με μακριά μαύρη γενειάδα, αφού δεν πρόλαβε να γεράσει (έφυγε σε ηλικία 49 ετών) και γενικά πρόσωπο της άσκησης κι όχι ευτραφέστατος, με προτεταμένη κοιλιά, ροδοκόκκινα μάγουλα, γαλανομάτης και πονηρός γέρος, δηλαδή πρόσωπο της καλοπέρασης που είναι ο άλλος! [...]
➢ Είναι Μέγας Πατέρας της Εκκλησίας, ιδεώδης και στοργικός Ποιμενάρχης της, οργανωτής του μοναχικού βίου, αδαμάντινη ψυχή, όντως Άγιος, ταπεινός υπηρέτης του Χριστού, με απέραντη αγάπη σ’ Αυτόν και την Εκκλησία Του, για την οποία αγωνίστηκε μέχρι τέλους κι ήρθε σε ρήξη με τους αιρετικούς, αλλά και τις τότε κοσμικές εξουσίες, κατατροπώνοντάς τους με την αγιότητα της ζωής του και τη δύναμη του πνεύματός του και όχι… ντίλερ των πάσης μορφής εμπορευμάτων που είναι ο άλλος! […]
➢ Ποτέ του δεν μοίρασε δώρα στα παιδιά, αλλά τους έδινε πάντοτε την απέραντη αγάπη του, τα διαχρονικά αγαθά της παιδείας και την αρχιερατική ευλογία του και τώρα που βρίσκεται μετά των Αγίων μεσιτεύει και παρακαλεί τον Θεό γι’ αυτά, ιδιαίτερα δε όταν τον επικαλούνται, κι όχι μια φορά τον χρόνο τα εφήμερα, κάποτε δε και επιβλαβή προϊόντα της κατανάλωσης! […]
➢ Δεν πετάει με έλκηθρα και ταράνδους στον αέρα, πράξη μαγική, αλλά καταπολεμά και με τα συγγράμματά του όλες τις μαγικές και αποκρυφιστικές πρακτικές, όπως την αστρολογία, τη μαντική, την οιωνοσκοπία κ.λπ.!
Αναμφισβήτητα ο Άγιος Βασίλειος της Εκκλησίας υπήρξε σε όλα του Μέγας και γι’ αυτό το τροπάριό του λέγει πως «ο λόγος του ακούστηκε σε όλη την οικουμένη, δογμάτισε θεοπρεπώς, τράνωσε τη φύση των όντων (μέσα από τις ομιλίες του για τη δημιουργία του κόσμου, την αποκαλούμενη «Εξαήμερο») κι έβαλε σε τάξη τα ήθη των ανθρώπων», εκεί που ο άλλος θέλει να τα βάλει (με τον καταναλωτισμό και το μπούχτισμά μας με την ύλη) σε πλήρη αταξία! Κι όμως αυτόν τον Μέγα Ιεράρχη έρχεται ο άλλος της Δύσης να τον επισκιάσει και να τον υποκαταστήσει πλήρως, ως και αυτό το όνομά του πήρε! […]
Ο παγκοσμιοποιημένος
Τρία σημαντικά γεγονότα είναι εκείνα που θεωρούνται ότι διαμόρφωσαν τον παγκοσμιοποιημένο «Santa Claus»:
α. Το ποίημα «Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο» του Κλέμεντ Μουρ το 1822, με ανύπαρκτες θρησκευτικές αναφορές, με πολλούς όμως σκανδιναβικούς και γερμανικούς μύθους! Ήταν, λέει, μια προσπάθεια να αγγίξει τις ψυχές των μικρών παιδιών! Στο ποίημα αυτό ο Santa Claus απέκτησε πολλά από τα χαρακτηριστικά του, όπως: Πετάει με έλκηθρο που σέρνουν ιπτάμενοι τάρανδοι, φοράει γούνες, κατεβαίνει από την καμινάδα κι έχει κατακόκκινα μάγουλα και λευκή γενειάδα! […]
β. Τα σκίτσα του διάσημου σκιτσογράφου Τόμας Ναστ που από το 1863 κι ύστερα δημιούργησε τα πρώτα σκίτσα της φιγούρας του «Αϊ-Βασίλη» σχεδόν σαν τις σημερινές, όπως τη θυμόταν από τις αφηγήσεις των Γερμανών προγόνων του! […]
γ. Οι διαφημίσεις της… Coca Cola! Το 1931 η εταιρεία αυτή αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον Santa Claus στη χριστουγεννιάτικη διαφημιστική της εκστρατεία, προκειμένου να αυξήσει τις μέρες εκείνες τη ζήτηση του προϊόντος της. Έτσι, ανέθεσε σ’ έναν άλλο Αμερικανό καλλιτέχνη, τον Χάντον Σάνμπλομ, να οριστικοποιήσει τη μορφή του «καλοκάγαθου γέροντα» που συμβολίζει το «καλό πνεύμα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς» σχεδιάζοντάς τον! […]
Στη χώρα μας και ανά τον κόσμο
Στη χώρα μας αυτός που είναι σε όλους ανέκαθεν γνωστός είναι ασφαλώς ο Μέγας Βασίλειος, που η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του την πρωτοχρονιά, δεδομένου ότι απεβίωσε την 1η Ιανουαρίου 379 μ.Χ. [...]
Το
παράδοξο είναι ότι, παρά την επέλαση του Santa Claus σ’ ολόκληρο τον
κόσμο, και στις μυθολογίες των άλλων χωρών του πλανήτη υπάρχει ένας
ανάλογος Santa Claus, που προσφέρει δώρα και όλα τα υλικά αγαθά!• Στη Φινλανδία ο αγαπημένος «άγιος» των παιδιών αποκαλείται Joulupukki που σημαίνει «Ο τράγος των Χριστουγέννων»!
• Στην Αγγλία ονομάζεται Father Christmas, δηλαδή «Πατέρας των Χριστουγέννων».
•Στη Γαλλία λέγεται Pere Noel κι αυτός και σημαίνει το ίδιο, «Πατέρας των Χριστουγέννων».
• Στην Ιταλία είναι ο Baddo Natale, δηλαδή «Μπαμπάς των Χριστουγέννων».
• Στην Ισπανία είναι ο Papa Noel!
• Στη Γερμανία είναι ο Christindle ή Kris Kringle (παραφθορά του Kris Kind που σημαίνει Μικρός Χριστός).
• Στη Ρωσία έχουμε τον Ded moroz δηλαδή τον «Παππού Παγετό»!
•Στη Σουηδία είναι ο Jultomten, στη Νορβηγία ο Julenissen, στην Ιαπωνία είναι ο Χοτεϊσόκο, στην Κίνα είναι ο Ντουν Τσε Κάο Πεν.
Συνδυασμός παραδόσεων Ευρώπης – Βόρειας Αμερικής
Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε στην πόλη Πάταρα της Λυκίας γύρω στο 270 και κοιμήθηκε ανάμεσα στο 343 και στο 352. […] Στα αρχαία χειρόγραφα που εξιστορούν τη ζωή του Αγίου Νικολάου διαβάζουμε ότι όλες τις μέρες της εβδομάδας ο Άγιος θήλαζε όπως όλα τα βρέφη εκτός από τις μέρες της νηστείας, Τετάρτη και Παρασκευή «ουδόλως έβαζε στο στόμα του το μαστό της μητέρας τους, παρά μόνο μετά τη δύση του ηλίου». Ο Άγιος χειροτονήθηκε διάκονος, αργότερα πρεσβύτερος και τέλος αξιώθηκε το μεγάλο βαθμό της Χριστιανοσύνης! Έγινε επίσκοπος στην πόλη Μύρα της Λυκίας. Η παράδοση τον θέλει να γαληνεύει τις φουρτουνιασμένες θάλασσες, να συνοδεύει ταξιδιώτες, να λυτρώνει από άδικο θάνατο αθώους στρατηλάτες αλλά και απλούς πολίτες, να συντρέχει στους αδύναμους και να σώζει τα παιδιά. Ο Άγιος Νικόλαος ανακηρύχθηκε ως προστάτης των ναυτικών, των ταξιδιωτών, των εμπόρων και των παιδιών.
Η συμβολική μορφή του Santa Claus έχει χαρακτηριστικά δάνεια από διάφορες παραδόσεις της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Η γνωστή όμως και επιβλητική μορφή του Santa Claus, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, στηρίζεται στην ολλανδική παράδοση, την αρχαιότερη ευρωπαϊκή εικονογράφηση του επισκόπου Sinter Claas, με επισκοπικά άμφια κόκκινου χρώματος, επισκοπική μήτρα που αργότερα εκφυλίστηκε σε κόκκινο σκούφο, στολισμένο όπως και το ένδυμα σε ακριβή ερμίνα, ποιμαντική ράβδο και κατάλευκη γενειάδα.
Γίνεται Santa Nick
Το 1983 η Coca Cola διαφημίζει για πρώτη φορά το προϊόν της χρησιμοποιώντας τον Άγιο Νικόλαο ο οποίος στη μορφή του είναι λίγο λεπτός και ξερακιανός (ασκητικός). Το 1930 προσλαμβάνεται ο καλλιτέχνης Fred Migen ο οποίος προσωποποιεί τον Santa Claus στη δεξαμενή, πολυκατάστημα της Νέας Υόρκης. Και το 1931 ο καλλιτέχνης Haddon Sundblom προσωποποιεί τον χαρακτήρα του «Father Christmas», με το γνωστό μας χαμογελαστό γεράκο, όπως τον αναγνωρίζει όλος ο κόσμος σήμερα. […] Ο Santa Claus του Sundblom ταξιδεύει με ελικόπτερο ή με τρένο απ’ όπου ρίχνει δώρα στα παιδιά ή διασχίζει τους πάγους της Βόρειας Ευρώπης με έλκηθρο το οποίο σέρνουν τάρανδοι. Τα «καλά παιδάκια» που παίρνουν τα δωράκια του Saint Nick είναι τα γειτονόπουλα του Sundblom στην Αριζόνα, ενώ το 1964 στις εορταστικές εικόνες των Χριστουγέννων συνυπάρχει και ο σκύλος που ανήκει στον ανθοπώλη γείτονα του. […]
Πηγή
