Όπως γράφει το Reuters: Ένα από τα πιο επιτυχημένα εγχειρήματα έχει έδρα τη Λάρισα. Τα νέα μηχανήματα αυτόματης πώλησης, έχουν, σε μικρή κλίμακα, λύσει ένα πρόβλημα που οι ηγέτες στην Ελλάδα και οι διεθνείς υποστηρικτές τους απέτυχαν να αντιμετωπίσουν.
Δεν πωλούν σνακ ή αναψυκτικά, αλλά γάλα, στηρίζοντας τους.... γεωργούς, την ώρα που οι χαμηλές τιμές έχουν αψηφήσει την οικονομική λογική και παραμένουν από τις υψηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι Έλληνες, που το μέσο εισόδημά τους μειώθηκε κατά 30% από την αρχή της κρίσης το 2009, κατακλύζουν τα μηχανήματα αυτόματης πώλησης – φέρνοντας τα δικά τους μπουκάλια ή αγοράζουν πλαστικά και γυάλινα από αυτά τα μηχανήματα.
«Οι άνθρωποι περιμένουν 20-30 λεπτά στην ουρά για να αγοράσουν γάλα!» δήλωσε ο Κωνσταντίνος Γκουγκούλιας, γενικός διευθυντής του συνεταιρισμού γαλακτοκομικών που βρίσκεται πίσω από αυτή την πρωτοβουλία, περιγράφοντας την ανταπόκριση που είχαν τα αυτόματα μηχανήματα. «Τους λέγαμε: 'Περιμένετε, πρέπει να εφοδιάσουμε τα μηχανήματα πρώτα'».
Σήμερα το «Θες Γάλα» έχει επεκταθεί σε 14 σημεία στη Λάρισα ενώ αναμένεται να διπλασιάσει το δίκτυο μέσα και γύρω από την πόλη το επόμενο έτος.
Οι πωλήσεις από τα μπλε και άσπρα μηχανήματα αντιπροσωπεύουν ένα μικρό μέρος της παραγωγής του συνεταιρισμού γάλακτος, αλλά δείχνουν πως η κρίση ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα, όπου η ιδιοτέλεια κάνει μια κοινωνική στροφή σε μια χώρα που η γραφειοκρατία πνίγει την ανάπτυξη.
Οι περισσότερες από αυτές τις προσπάθειες ήταν άτυπες και οργανώνονταν κυρίως στις παρυφές των πόλεων.
Το 2012, για παράδειγμα, οι καλλιεργητές πατάτας άρχισαν να πωλούν τα προϊόντα τους απευθείας στους καταναλωτές σε χώρους στάθμευσης έξω από τις πόλεις στη Βόρεια Ελλάδα για να αποκόψουν τα σούπερ μάρκετ που τους κατηγόρησαν ότι βλάπτουν τόσο τους παραγωγούς όσο και τους καταναλωτές.
Από τότε, τα κινήματα αυτά επεκτάθηκαν πέρα από τις πατάτες – στην Κοζάνη και το Βόλο για παράδειγμα οι άνθρωποι σχηματίζουν ομάδες που πωλούν οτιδήποτε από αλεύρι μέχρι προϊόντα καθαρισμού.
«Διαπιστώνουμε μια αύξηση της κοινωνικής αλληλεγγύης και της συνεργασίας στην Ελλάδα κάτι που δεν είχαμε στο παρελθόν» δήλωσε η Φιόρι Ζαφειροπούλου, λέκτορας κοινωνικής επιχειρηματικότητας στο City Unity College της Αθήνας. «Αυτό είναι το θετικό στοιχείο της οικονομικής κρίσης».
Τα σούπερ μάρκετ αρνούνται τις κατηγορίες, λέγοντας πως η κρίση τους έχει χτυπήσει κι αυτούς. Η ελληνική εταιρεία γαλακτοκομικών Όλυμπος, η οποία αγοράζει γάλα από μικρούς παραγωγούς, ισχυρίζεται ότι δεν απειλείται από κινήματα όπως το «Θες Γάλα» και χαιρετίζει τις πρωτοβουλίες όπως τα μηχανήματα αυτόματης πώλησης γάλακτος.
Απορρίπτει τις επικρίσεις πως οι εταιρείες σαν αυτήν ευθύνονται για τις υψηλές τιμές του γάλακτος, δηλώνοντας πως το υψηλό κόστος μεταφοράς και οι κανονισμοί στην Ελλάδα το καθιστούν αδύνατο να συγκριθεί με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ένα ευρώ την ημέρα
Το «Θες Γάλα» από την άλλη πλευρά, μετρά τις επιτυχίες του. Οι 130 τόνοι παραγωγής ημερησίως του συνεταιρισμού, αντιστοιχεί μόνο το 10% του γάλακτος που παράγεται στην Ελλάδα και μόνο το 7% εξ αυτού πωλείται στα μηχανήματα, αλλά τα μέλη του συνεταιρισμού αναμένουν πως θα αυξηθεί γρήγορα.
Ακόμη κι αν ο πρωταρχικός στόχος της ομάδας ήταν να εξασφαλιστούν σταθερές τιμές για τους παραγωγούς, ήθελαν επίσης «να αποδείξουν πως το ποιοτικό γάλα μπορεί να πουληθεί φθηνά στην Ελλάδα» δήλωσε ο πρόεδρος του συνεταιρισμού, Θανάσης Βακάλης.
«Φαίνεται πως πετύχαμε εκεί που η τρόικα και η κυβέρνηση απέτυχαν ακόμη κι αν ο συνεταιρισμός μας αποτελείται από λίγα άτομα».
Η επιτυχία του «Θες Γάλα» δίνει ώθηση στους μικρούς παραγωγούς γαλακτοκομικών προϊόντων όπως ο Ανδρέας Καραφύλλης, πρώην προγραμματιστής λογισμικού που επέστρεψε στην Ελλάδα από τη Γερμανία το 2006 για να κτίσει ένα αγρόκτημα. Σταμάτησε σχεδόν τις δραστηριότητές του το 2009, όταν οι τιμές που καταβάλλονταν στους παραγωγούς μειώθηκαν τουλάχιστον 6 λεπτά ανά λίτρο κάτω από το κόστος παραγωγής.
Ο Καραφύλλης λέει πως οι λιανοπωλητές πιέζουν τους καταναλωτές με τις υψηλές τιμές και τους παραγωγούς με τις χαμηλές τιμές.
«Το φταίξιμο δεν είναι των παραγωγών – είναι όλων εκείνων που βρίσκονται από πάνω τους» λέει ένα απόγευμα την ώρα που περπατούσε στο αγρόκτημά του κοντά στη Λάρισα.
Το «Θες Γάλα» πληρώνει τους αγρότες 45 λεπτά το λίτρο, δίνοντας στον Καραφύλλη ένα σταθερό και προσοδοφόρο εισόδημα από τις 120 αγελάδες του και τα 80 μικρά μοσχάρια του. Σε αντίθεση με άλλες ad-hoc κινήσεις, ο συνεταιρισμός εκδίδει ετήσιες οικονομικές καταστάσεις και φορολογείται εκ των προτέρων για το γάλα που παραδίδεται, πράγμα που σημαίνει ότι δεν συμβάλλει στην ανθηρή μαύρη αγορά της οικονομίας στην Ελλάδα.
Σε πρόσφατη επίσκεψη ένα καλοκαιρινό βράδυ, μια σταθερή ροή ανθρώπων, από νεαρά ζευγάρια μέχρι πατεράδες με τα μικρά παιδιά τους στα καρότσια, περίμενε υπομονετικά μπροστά από ένα αυτόματο μηχάνημα γάλακτος κοντά στο κέντρο της πόλης και τοποθετούσαν τα γυάλινα μπουκάλια τους κάτω από ένα στόμιο που έδινε γάλα για 90 λεπτά το λίτρο. Η μέση τιμή του γάλακτος στην Ελλάδα ανέρχεται στα 1,28 ευρώ το λίτρο.
«Είναι πολύ καλής ποιότητας και γλιτώνω 1 ευρώ την ημέρα» δήλωσε ο Ιωάννης Παυλίδης, 40 ετών, οδηγός σχολικού λεωφορείου που αγοράζει δύο λίτρα την ημέρα για τις δύο κόρες του. «Η προσπάθεια είναι αξιέπαινη».
