Για τους ειδικούς, η διαταραχή ανάκτησης όπως την αποκαλούν μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα της ηλικίας και όχι ένδειξη ότι επίκειται η επίφοβη άνοια. Οπως όμως διευκρινίζει σε πρόσφατη έκθεσή του το Ινστιτούτο Ιατρικής (ΙΟΜ) των ΗΠΑ, αν η διαταραχή αυτή αφεθεί ανενόχλητη να εξελιχθεί, θα καθιστά ολοένα πιο δύσκολη τη διεκπεραίωση των καθημερινών δραστηριοτήτων.
Αν και τα ολισθήματα της μνήμης γίνονται εμφανή κυρίως μετά την ηλικία συνταξιοδότησης, οι βαθμιαίες αλλαγές αρχίζουν δεκαετίες νωρίτερα, αλλά .....καλύπτονται από την υπερπληθώρα νευρικών κυττάρων και συνδέσεων στον εγκέφαλο.
Υπολογίζεται ότι ένας στους τρεις υγιείς ηλικιωμένους δυσκολεύεται να θυμηθεί γεγονότα, πρόσωπα, χώρους και πράγματα που αντιμετωπίζει στην καθημερινότητά του, αλλά πολλοί αποδίδουν θαυμάσια όταν καλούνται να συμπληρώσουν απαιτητικά τεστ μνήμης.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι καθώς γερνάμε, ο εγκέφαλος μπορεί να γίνεται πιο αργός στην ανάκληση των πληροφοριών, στην ταχύτητα επεξεργασίας και στη δημιουργία νέων αναμνήσεων, κατά τη δρα Μόλι Γουάγκστερ, νευροεπιστήμονα στο Εθνικό Ιδρυμα Γήρανσης (ΝΙΑ) των ΗΠΑ.
Αντιθέτως, διατηρεί την πλαστικότητά του και προσαρμόζεται αναλόγως ώστε να αντισταθμίσει τα όποια ελλείμματα (η σοφία και κατανόηση των ηλικιωμένων είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα προσαρμογής, σύμφωνα με τους ειδικούς).
Πότε είναι ύποπτα τα συμπτώματα
Ποια είναι, όμως, τα συμπτώματα που υποδηλώνουν ότι η νοητική διαταραχή είναι ύποπτη και όχι απλό πρόβλημα ανάκλησης στη μνήμη; «Το να χάσει κανείς τον δρόμο του ενώ οδηγεί στη γειτονιά του, το να δυσκολεύεται με τα οικονομικά του ή να αδυνατεί να πάρει σωστά τα φάρμακά του, αποτελούν συμπτώματα που χρειάζονται ιατρική διερεύνηση», απαντά η δρ Γουάγκστερ.
Με άλλα λόγια, το να ξεχάσει κάποιος κάποια στιγμή πού πάρκαρε το αυτοκίνητό του μπορεί να είναι φυσιολογικό, αλλά το να ξεχάσει ποιο είναι το αυτοκίνητό του μπορεί να είναι λόγος ανησυχίας.
Τι να κάνετε
Η πρόληψη της νοητικής έκπτωσης είναι πολύ καλύτερη για την ποιότητα της ζωής από το να προσπαθεί κάποιος να την αναστρέψει. Το ΙΟΜ στην έκθεσή του συνιστά κατ’ αρχήν σε όλους να παραμένουν σωματικά δραστήριοι.
Αλλεπάλληλες μελέτες έχουν δείξει ότι όσοι διατηρούν το υψηλότερο επίπεδο φυσικής δραστηριότητας σε κάθε ηλικία, ακόμα και στα 70 ή στα 80 τους, έχουν μειωμένο κίνδυνο έκπτωσης των νοητικών λειτουργιών.
Απαραίτητο είναι επίσης να καταπολεμήσετε νωρίς στη ζωή όλους τους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου: υπέρταση, κάπνισμα, παχυσαρκία, διαβήτης και αυξημένα λιπίδια στο αίμα είναι εχθροί του μυαλού.
Να ακολουθείτε δίαιτα φτωχή σε λιπαρά, χοληστερόλη και ζάχαρη, και πλούσια σε λαχανικά και ψάρια, και να πίνετε με μέτρο αλκοόλ (ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και δύο για τους άνδρες είναι υπεραρκετά).
Να κοιμάστε επίσης επαρκώς, να φροντίσετε να έχετε καλή ψυχική διάθεση (η κατάθλιψη είναι επιβαρυντική), να βγαίνετε (χρειάζεστε λίγο ήλιο για τη βιταμίνη D) και να μάθετε κάτι καινούργιο που σας ευχαριστεί.
Καμία, όμως, από τις συμβουλές για το τι πρέπει να κάνετε προκειμένου να προφυλάξετε την καλή λειτουργία του μυαλού δεν έχει νόημα, αν απομονωθείτε κοινωνικά. Συνεπώς, μην κλείνεστε στο σπίτι, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα πάτε με δυο φίλους μια βόλτα στο πάρκο.
