Άλλα ονόματα: Καλέντουλα των αγρών, καλεντούλα, Νεκρολούλουδο, Κίτρινη μαργαρίτα, κατιφές, καλενδούλη, µοσκαρδίνι, αδράχτι της γριάς, πετεινόχορτο.
Περιγραφή : Το όνομα καλέντουλα προέρχεται από τη λατινική λέξη «kalendae» (καλένδες) που σημαίνει πρώτη μέρα του μήνα πιθανώς γιατί η καλέντουλα ανθίζει τις πρώτες μέρες των περισσότερων μηνών του χρόνου. Το officinalis δείχνει την παραδοσιακή φαρμακευτική χρήση του φυτού.
Ανήκει στην οικογένεια των Συνθέτων. Είναι φυτό ετήσιο και το γνωρίζουμε όλοι. Η καταγωγή του είναι από την Αίγυπτο και το καλλιεργούμε συχνά στους κήπους. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες με άνθη κίτρινα ή ζωηρά πορτοκαλιά, απλά ή διπλά, με φύλλα μεγάλα, στενά στη βάση, φαρδύτερα και στρογγυλεμένα στην κορυφή.
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα .....άνθη του φυτού. Τα άνθη της καλέντουλας έχουν θεωρηθεί ευεργετικά για τη μείωση των φλεγμονών, τη γρήγορη αποθεραπεία πληγών και τις αντισηπτικές τους δυνατότητες.
Έχουν χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσουν ποικίλες δερματικές ασθένειες και είναι αποτελεσματικά ενάντια στα δερματικά έλκη.
Όταν λαμβάνονται εσωτερικά ως τσάι, μπορούν να αντιμετωπίσουν έλκη του στομάχου φλογώσεις, φλεγμονές.
Ένα από τα πολλά πλεονεκτήματα της Καλέντουλας είναι ότι καθαρίζει το αίμα, επισπεύδει την επούλωση των πληγών και λειαίνει τις ανωμαλίες του δέρματος. Πολλοί γιατροί πιστεύουν ότι η Καλέντουλα είναι ένα σημαντικό φάρμακο σε περιπτώσεις μη εγχειρήσιμου καρκίνου.
Συστατικά: Τα άνθη της περιέχουν αιθέρια έλαια, σαπωνίνες, φλαβονοειδή, βιταμίνη C, ασβέστιο, καροτένια (πρόδρομα μόρια της βιταμίνης Α) και σημαντικές ποσότητες πυριτίου.
Ο συνδυασμός του πυριτίου και της προστατευτικής βλέννας που περιέχει, καθιστά την καλέντουλα ένα από τα πιο σημαντικά βότανα για την αντιμετώπιση των δερματικών προβλημάτων για την ίαση των οποίων ο οργανισμός πρέπει να αναπλάσει νέους ιστούς.
Πυρίτιο: Ανήκει στα μέταλλα και βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισµό. Επίσης συντελεί στην υγεία του δέρµατος και συμμετέχει στην ανάπτυξη των µαλλιών, των νυχιών και των δοντιών.
Επιπλέον, οι πηκτίνες που περιέχονται στα φύλλα της την καθιστούν ενυδατικό παράγοντα. Ακόμη δίνει ελαστικότητα στο δέρμα και βοηθάει στην αντιμετώπιση των ραγάδων και των ρυτίδων.
Τα πέταλα και η γύρη της καλέντουλας περιέχουν τριτερπενοειδείς εστέρες και καροτενοειδή, και τα αντιοξειδωτικά φλαβοξανθίνη και χρυσοξανθίνη που είναι και η πηγή του κίτρινο πορτοκαλί χρώματος.
Τα φύλλα και τα κοτσάνια περιέχουν άλλα καροτενοειδή, λουτεΐνη ως επί το πλείστων (80%), ζεαξανθίνη (5%), και β-καροτένιο. Εκχυλίσματα του φυτού, επίσης, χρησιμοποιούνται ευρέως στα καλλυντικά λόγω της παρουσίας ενώσεων, όπως σαπωνίνες, ρητίνες και αιθέρια έλαια.
Τα άνθη περιέχουν φλαβονογλυκοσίδες, τριτερπενικούς ολιγογλυκοσίδες, τριτερπενικούς γλυκοσίδες τύπου oleanane, σαπωνίνες, και σεσκιτερπενικούς γλυκοσίδες.
Παραδοσιακές χρήσεις: Η χρήση του φυτού έχει μακρά παράδοση. Τα λουλούδια χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Ελλάδα, Ρώμη, Μέση Ανατολή και Ινδία ως θεραπευτικό φυτό και ως χρωστική για υφάσματα, τρόφιμα και καλλυντικά.
Τα λουλούδια της θεωρούνται βρώσιμα και χρησιμοποιούνται στις σαλάτες ως γαρνιτούρα ή για να προσθέσουν χρώμα αντί για το πολύ πιο ακριβό σαφράν.
Η καλέντουλα είναι επίσης από τα πιο γνωστά φαρμακευτικά βότανα και χρησιμοποιείται στη δυτική θεραπευτική ήδη από τον 12ο αιώνα. Έχει χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση πονόδοντων, σαν αντισπασμωδικό ιδιαίτερα για το στομάχι και την δυσμηνόρροια, σαν τονωτικό του ήπατος, εφιδρωτικό, αντιεμετικό, αντισκορβουτικό.
Ιδιότητες και σύγχρονες χρήσεις: Η καλέντουλα έχει θεραπευτικές ιδιότητες, καταπραΰνει τους ερεθισμούς του δέρματος και του ερυθήματος και είναι ιδανική για το ευαίσθητο και ερεθισμένο δέρμα. Επίσης είναι ενυδατική και μαλακτική. Τοπικά έχει χρησιμοποιηθεί για κιρσούς, αιμορροΐδες, έκζεμα και επιπεφυκίτιδα.
Φαρμακολογικές μελέτες φυτών έχουν δείξει ότι εκχυλίσματα καλέντουλας μπορεί να έχουν αντι -ιικές, αντι-γονιδιοτοξικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Η καλέντουλα είναι για τις πληγές ότι είναι η άρνικα για τους μώλωπες. Και τα δύο φυτά θεωρούνται αποτελεσματικά ειδικά για τραυματισμούς.
Ενδείκνυται σε περιπτώσεις τραυματισμών των μυών και των τενόντων και όπου υπάρχει έντονη φλεγμονή. Στο Παρίσι το 1849, χρησιμοποιήθηκε από γιατρούς σε πολλά θύματα που είχαν θραύσματα στα οστά από τραύματα σφαιρών, των οποίων τα άκρα υπό άλλες συνθήκες θα είχαν ακρωτηριαστεί, σώθηκαν με την εφαρμογή και αποτελεσματικότητα της καλέντουλας.
Όταν εφαρμόζεται εξωτερικά, ιδιαίτερα τα άνθη, προσφέρουν ανακούφιση από τους πονοκεφάλους και τον πονόδοντο
Θεραπευτικές Ιδιότητες : Τα αιθέρια έλαια αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό των βακτηριδίων και μυκήτων, οι δε σαπωνίνες ενεργούν αντιφλεγμονικά.
Η καλέντουλα ενισχύει επιπλέον το ανοσοποιητικό σύστημα, ενεργεί αντισπασμωδικά και ευνοεί την έκκριση χολής.
Η καλεντούλα δρα ως αντιφλεγμονώδες, αντισηπτικό, στυπτικό, επουλωτικό, αντιμυκητιακό, εμμηναγωγό.
Είναι ένα από τα καλύτερα βότανα για την θεραπεία δερματικών προβλημάτων που οφείλονται σε μόλυνση ή φυσική βλάβη.
Χρησιμοποιείται επίσης σε κάθε εξωτερική αιμορραγία, τραύμα, μωλωπισμό ή διάστρεμμα.
Είναι ευεργετική για τα τραύματα που επουλώνονται αργά και για δερματικά και κιρσώδη έλκη.
Είναι ιδανική ως πρώτη βοήθεια σε ελαφρά εγκαύματα.
Χρησιμοποιείται για την θεραπεία γαστρικών και δωδεκαδακτυλικών ελκών.
Σαν εμμηναγωγό βοηθά σε περιπτώσεις καθυστέρησης και επώδυνης εμμηνορροής.
Κατά των τσιμπημάτων της σφίγγας και της μέλισσας και κατά των κρεατοελιών. Συντηρεί και διατηρεί υγιή τα αιμοφόρα αγγεία. Είναι και κατά της ακμής, με επαλείψεις.
Σαν χολαγωγό βοηθά σε προβλήματα της χοληδόχου κύστης και σε ασαφή πεπτικά προβλήματα που χαρακτηρίζουμε ως δυσπεψία.
Χρήση : Τις εξαιρετικές της ικανότητες δείχνει η καλέντουλα στους τραυματισμούς του δέρματος και των βλεννογόνων.
Κομπρέσες με τσάι ή αραιωμένο βάμμα μπορούν να θεραπεύσουν πληγές που επουλώνονται δύσκολα, μολύνσεις των νυχιών, εγκαύματα, αποστήματα, ουλές και έλκη των κνημών.
Οι γαργάρες με τσάι βοηθούν σε περίπτωση στοματίτιδας και φαρυγγίτιδας.
Την παρασκευάζουμε ως έγχυμα (ρίχνουμε σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό 1-2 κουταλάκια του τσαγιού και το αφήνουμε για 10-15 λεπτά). Για τοπική θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κατάπλασμα ή κομπρέσα.
Λάδι Καλέντουλας, παρασκευή και ιδιότητες : Για την παρασκευή του λαδιού της θα χρειαστούμε αποξηραμένα άνθη καλέντουλας και έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Αν τα άνθη δεν είναι στεγνά, είναι προτιμότερο να είναι αποξηραμένα διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος να εμπεριέχουν υγρασία η οποία κατά την παραμονή στο βάζο θα μπορούσε να προκαλέσει μούχλα. Αγοράστε μια γλάστρα καλέντουλας και κόβετε από κει κάθε φορά που χρειάζεστε να κάνετε λάδι.
Η αναλογία παρασκευής είναι: 1 μέρος βοτάνου σε 4 μέρη λαδιού. Τοποθετήστε τα άνθη σε ένα βαζάκι και συμπληρώστε με λάδι. Κλείστε καλά, ανακινήστε και τοποθετήστε το ώστε να το βλέπει ήλιος.
Την πρώτη εβδομάδα ανακινείτε συνεχώς, το αφήνετε για 1 μήνα περίπου. Μετά το σουρώνετε σε ύφασμα και αποθηκεύετε σε σκουρόχρωμο βαζάκι, διατηρείται σε μέρος σκιερό και δροσερό.
Το λάδι καλέντουλας χρησιμοποιείται σαν βάση για μασάζ, και για την παρασκευή θεραπευτικών και καλλυντικών κρεμών.
Η καλέντουλα αποτελεί ένα από τα καλύτερα βότανα για την αντιμετώπιση δερματικών προβλημάτων όπως ακμή, εκζέματα, ερεθισμοί, κιρσοί αλλά και προβλήματα όπως έλκος στομάχου.
Σε περιπτώσεις φλεβίτιδας, κιρσωδών έλκων, κρυοπαγημάτων και εγκαυμάτων, η αλοιφή φέρνει μεγάλη ανακούφιση.
1) Μαλακτική και επουλωτική κρέμα καλέντουλας:
Υλικά:
100 ml αμυγδαλέλαιο
10 σταγόνες βάμμα Καλέντουλας
5 σταγόνες από εκχύλισμα Καλέντουλας
2 με 3 κουταλάκια του γλυκού βαλσαμόλαδο
Παρασκευή: Προσθέτουμε στο αμυγδαλέλαιο όλα τα υλικά, ζεσταίνουμε το μείγμα και προσθέτουμε νιφάδες από μελισσοκέρι για τη στερεοποίησή του. Το βάζουμε σε καθαρά βαζάκια και το αφήνουμε να σταθεροποιηθεί.
2) Αλοιφή καλέντουλας
Θα χρειαστούμε:
100 γρ. ελαιόλαδο
10 γρ. κερί μέλισσας
Μια χούφτα άνθη καλέντουλας
Προετοιμασία: Ζεσταίνουμε 100 γρ. ελαιόλαδο και 10 γρ. κερί μέλισσας σε μπεν μαρί και τα αφήνουμε σε χαμηλή φωτιά μέχρι να λιώσει το κεράκι μας. Ρίχνουμε μια χούφτα άνθη καλέντουλας και τα αφήνουμε για 2 λεπτά. Σουρώνουμε αμέσως αφού το βγάλουμε από την φωτιά, γιατί όσο κρυώνει θα αρχίσει να πήζει. Τοποθετούμε σε ένα γυάλινο αποστειρωμένο σκουρόχρωμο βαζάκι και το αφήνουμε να κρυώσει. Διατηρείτε για ένα χρόνο σε δροσερό μέρος. Η χρήση του είναι για σκασμένα χέρια, φτέρνες, αγκώνες ακόμα και για ερεθισμένα κωλαράκια των μωρών αφού είναι αγνό χωρίς χημικά.
Σε περίπτωση που δεν έχουμε άνθη καλέντουλας μπορούμε να αγοράσουμε λάδι καλέντουλας από το φαρμακείο ή σε μαγαζί με βιολογικά και να προσθέσουμε το κερί μέλισσας. Προσοχή το κερί θα είναι καθαρό επεξεργασμένο κερί.
3)Μια μοναδική μαλακτική και επουλωτική κρέμα καλέντουλας:
Υλικά:
100 ml αμυγδαλέλαιο
10 σταγόνες βάμμα Καλέντουλας
5 σταγόνες από εκχύλισμα Καλέντουλας
2 με 3 κουταλάκια του γλυκού βαλσαμόλαδο
Παρασκευή: Προσθέτουμε στο αμυγδαλέλαιο όλα τα υλικά, ζεσταίνουμε το μείγμα και προσθέτουμε νιφάδες από μελισσοκέρι για τη στερεοποίησή του. Το βάζουμε σε καθαρά βαζάκια και το αφήνουμε να σταθεροποιηθεί.
