τα καρύδια, τα αμύγδαλα και οι σταφίδες, που συμβόλιζαν την καρποφορία. Μάλιστα, κατά το παρελθόν κυρίως, τα στολίδια που κοσμούσαν το Χριστόψωμο, μπορούσαν να υποδηλώνουν είτε την επαγγελματική ενασχόληση της οικογένειας, είτε τις προσωπικές αντιλήψεις των πιστών.
Την ημέρα των Χριστουγέννων η παράδοση επιβάλλει συγκεκριμένο τυπικό για την κοπή και το μοίρασμα του Χριστόψωμου. Έτσι, ο νοικοκύρης του σπιτιού αφού το σταυρώσει, το κόβει με το μαχαίρι και το μοιράζει στους παρευρισκομένους, είτε αυτοί αποτελούν μέλη της οικογένειάς του, είτε είναι απλοί προσκεκλημένοι. Μάλιστα, αυτή η κίνηση θα μπορούσαμε να πούμε πως συμβολίζει τη Θεία Οικονομία, όπου ο Χριστός έδωσε απλόχερα τον άρτο της ζωής στην ανθρωπότητα. Επίσης, υποδηλώνει την ενότητα των μελών της Εκκλησίας και των λαών μεταξύ τους, όπως οι κόκκοι του σιταριού που ενώνονται και αποτελούν το ψωμί. Με τον ίδιο τρόπο όλη η ανθρωπότητα ενώνεται υπό τον Χριστό.
Η παράδοση για το Χριστόψωμο
διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Έτσι, ενώ το σχήμα του είναι στρογγυλό,
στην Ιθάκη είναι μακρόστενο σχηματίζοντας τη μορφή του νεογέννητου
Χριστού. Στη Σπάρτη, από την άλλη πλευρά, έχει το σχήμα του σταυρού.
Στην Πετρούσα της Δράμας πάνω στο μεγαλύτερο Χριστόψωμο τοποθετείται ένα
μικρότερο, όπου το μεγάλο συμβολίζει τη σπηλιά της γέννησης και το
μικρό τον ίδιο το Χριστό. Στην Κρήτη, οι γυναίκες ζυμώνοντας το
Χριστόψωμο συνηθίζουν να λένε: «Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει,
το προζύμι για να γένει». Στις περιοχές της Κορινθίας, τοποθετούν στο
Χριστόψωμο φλουρί που συμβολίζει την καλοτυχία σε όποιον το βρει. Στην
Κεφαλονιά, όλη η οικογένεια συγκεντρώνεται στο σπίτι του πιο ηλικιωμένου
μέλους, το οποίο κόβει και μοιράζει το Χριστόψωμο. Τέλος, στη Στερεά
Ελλάδα, μετά τη λειτουργία των Χριστουγέννων ο ιερέας επισκέπτεται ένα
-ένα τα σπίτια των πιστών και ευλογεί τα Χριστόψωμά τους.
Να σημειώσουμε πως η κοπή του
Χριστόψωμου πραγματοποιείται είτε το βράδυ της παραμονής των
Χριστουγέννων, είτε το μεσημέρι ανήμερα των Χριστουγέννων.
