Συγκρίνουμε τον εαυτό μας με όλους τους άλλους και σε πολλές, πάρα πολλές περιπτώσεις, τον βρίσκουμε χειρότερο ή σε χειρότερη μοίρα. Και τότε βουτάμε στον μάταιο κύκλο της αυτολύπησης: είμαστε άτυχοι, μπορεί και ανίκανοι, ίσως απλά, “λίγοι”.
Και ενώ κατά βάθος ξέρουμε ότι η ....σύγκριση δεν είναι καλό πράγμα, συνεχίζουμε να υποβάλλουμε τον εαυτό μας σε αυτή τη δοκιμασία ξανά και ξανά, με ένα μαζοχιστικό σχεδόν, τρόπο. Τείνοντας να παραβλέπουμε το γεγονός ότι τις περισσότερες φορές κρίνουμε τους άλλους με το πώς φαίνονται “απ’ έξω”
Ακραία εκδήλωση αυτού του φαινομένου είναι αυτό που συμβαίνει με τους διάφορους διασήμους, καλλιτέχνες, ηθοποιούς, πολιτικούς. Παρότι ξέρουμε πόσο “φτιαχτός» είναι ο κόσμος της show business, πόσο “βρώμικος” ο κόσμος της πολιτικής, ακόμη και όταν τα λαμπερότερα «παραδείγματα» γκρεμίζονται ξαφνικά με θόρυβο, πολλοί απο εμάς συνεχίζουμε να ζηλεύουμε «τ’ αστέρια» και να νοιώθουμε ότι η ζωή μας δεν πιάνει «μια».
Το ίδιο ισχύει και στα εργασιακά περιβάλλοντα. Στις επιχειρήσεις, στα επιστημονικά πεδία, στο εμπόριο. Συγκρίνουμε, ενδεχομένως, τους εαυτούς μας με άλλους σε υψηλότερες θέσεις ή σε υψηλότερα, κατά πως φαίνεται, σημεία, χωρίς να έχουμε ιδέα πώς έφτασαν ως εκεί, τι θυσίες έκαναν, πόσο η τύχη τους βοήθησε, πόσο οι συγκυρίες τους στήριξαν.
Τελικά, χωρίς να ξέρουμε πώς περνάνε εκεί που βρίσκονται, τι κάνουν για να διατηρήσουν τη θέση τους. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι όσοι μοιάζουν ευτυχισμένοι και πετυχημένοι κατά βάθος είναι δυστυχείς και απατεώνες...
Σημαίνει όμως ότι το μόνο άτομο για το οποίο μπορούμε να είμαστε σίγουροι, το μόνο άτομο για το οποίο αξίζει να αναλωθούμε σε συγκρίσεις, είναι ο εαυτός μας.
Διότι οι άνθρωποι, είμαστε όλοι διαφορετικοί μεταξύ μας. Ο καθένας απο μας βλέπει αλλιώς τα πράγματα. Ο καθένας έχει διαφορετικές εμπειρίες πίσω του, διαφορετική καταγωγή και αγωγή, διαφορετική ψυχική και κοινωνική κληρονομιά και αντίληψη.
Η πορεία και η θέση του καθενός είναι απόρροια πάρα πολλών διαφορετικών συντελεστών και όχι μόνο ταλέντου ή εξυπνάδας.
Για αυτό το να κρίνουμε τους εαυτούς μας σε σχέση με τους άλλους είναι σαν να κρίνουμε ένα ψάρι σε σχέση με μια…μαϊμού.
Όμως φαίνεται ότι έχουμε την τάση να χαιρόμαστε λίγο για αυτά που έχουμε και να λυπόμαστε πολύ για αυτά που δεν έχουμε.
Και όταν είμαστε χαμένοι σε ένα κόσμο συγκρίσεων κοιτάμε μονίμως προς τα έξω, ξεχνώντας ποιοί είμαστε και που βρισκόμαστε, πόσα πράγματα μπορούμε να βρούμε στη ζωή μας για τα οποία αξίζει να είμαστε ευγνώμονες.
Για κάποιους η σύγκριση είναι κινητήριος δύναμη, είναι κίνητρο, τους βοηθά να γίνονται καλύτεροι. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η σύγκριση είναι εποικοδομητική.
Όμως εδώ μιλάμε για τις περιπτώσεις που η σύγκριση είναι αυτοκαταστροφική. Για τις περιπτώσεις που μας αφήνει ψυχολογικά παράλυτους, που μας κάνει να νοιώθουμε μειονεκτικά, ότι δεν είμαστε ικανοί ή ότι χάνουμε τη ζωή μέσα από τα χέρια μας.
Η αλήθεια είναι ότι ο μόνος κατάλληλος άνθρωπος για να συγκριθούμε είναι ο εαυτός μας. Ο εαυτός μας σε σχέση με το παρελθόν, σε σχέση με το ποιός ήταν και ποιός έχει γίνει.
Το πιο εποικοδομητικό είναι να συγκρινόμαστε με τον προηγούμενο εαυτό μας. Και να θυμόμαστε να τον συγχαίρουμε για τα όσα αντιμετώπισε και ξεπέρασε για να φτάσει μέχρι το σήμερα.
Και αφού με πάσα ειλικρίνεια το καταφέρουμε αυτό, να δεχτούμε όσα δεν μπορούμε να αλλάξουμε και να αλλάξουμε όσα μπορούμε
Τι άλλο άλλωστε μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος;
Η άλλη επιλογή είναι η αυτολύπηση – σίγουρη συνταγή αποτυχίας, άρα όχι επιλογή.
Τελικά, το μόνο άτομο που πρέπει να κοιτάμε να ανταγωνιστούμε, είναι το άτομο που ήμασταν χτές…
