«Κατ’ αρχήν, η .....γέννησή μου.
Έπειτα η ύπαρξη, δηλαδή το γεγονός ότι υπάρχω εδώ ή ότι υπάρχω για τόσο λίγο.
Η παγκόσμια ύπαρξη.
Ο κόσμος που με περιβάλλει.
Το μυστήριο του θανάτου.
Συνολικά, όλα είναι ένα μυστήριο, ακόμη και η καθημερινή ζωή, όλα όσα συμβαίνουν.
Η ύπαρξη των άλλων.
Οι άλλοι.
Το γεγονός ότι εγώ δεν είμαι αυτοί και αυτοί δεν είναι εγώ.
Ο πόνος, η χαρά, το καλό και το κακό.
Είναι εκπληκτικό το ότι συνηθίζουμε την ύπαρξη σε τέτοιο βαθμό, που μας φαίνεται σαν κάτι τελείως φυσικό.
Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι βρίσκουμε μέσα σε αυτό το χάος, σημεία αναφοράς.
Το να μπορούμε να μετακινούμαστε από τον ένα τόπο στον άλλο, το να προβλέπουμε με σχετική απόκλιση, το να μιλούμε, το να σκεφτόμαστε, το να γινόμαστε λιγότερο ή περισσότερο κατανοητοί από τους άλλους.
Η έλλειψη επικοινωνίας θα μπορούσε να μου φανεί σαν πιο λογική, αν μου επιτρέπεται να χρησιμοποιήσω αυτή τη λέξη.
Όλοι καταλαβαίνουν τους άλλους, αν πραγματικά το θέλουν. Μια μικρή προσπάθεια αρκεί, κάποιες διευκρινίσεις στον καθημερινό λόγο.
Ακριβώς, αυτή η αλληλοκατανόηση είναι το εκπληκτικό.
Μπορεί κανείς να σκεφτεί πως ένα από τα κύρια θέματα των κειμένων μου ήταν αυτό της έλλειψης επικοινωνίας. Λάθος!
Δεν ήταν στις προθέσεις μου να πω ότι η επικοινωνία είναι αδύνατη.
Ανάμεσα στους ανθρώπους υπάρχουν κάποτε, ακατανοησίες μικρής σημασίας, που μπορούν να ξεκαθαριστούν.
Και όμως, όλοι ζούμε μέσα σε μια θεμελιώδη άγνοια, εντός των τειχών της ύπαρξης.
Μέσα στη μείζονα, θεμελιώδη και ουσιαστική άγνοια.
Μέσα στην απόλυτη ακατανοησία.
Μια σχετική κατανόηση είναι βέβαια δυνατόν να υπάρξει, μέσα στο πλαίσιο αυτής της ακατανοησίας.
Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι, ενώ γνωρίζουν πως δεν πρόκειται να μάθουμε ποτέ τίποτα, δεν δημιουργείται στους περισσότερους από εμάς καμία απορία.
Είναι υπομονετικοί, αποδέχονται, σχεδόν δεν περιμένουν, δε περιμένουν τίποτα ή σχεδόν τίποτα.
Δεν τους βασανίζουν το “γιατί” και το “πως”, η Αρχή και το Τέλος.
Ούτε το “τι είναι όλα αυτά”, το “τι είναι”, το “τι συμβαίνει”.
Τα προβλήματα του “γιατί” και του “πως”, αποτελούν, μέσα στο πλαίσιο της ανθρώπινης ιστορίας, ερωτήματα στα οποία μπορούν να δώσουν απαντήσεις ορθές ή όχι.
Παραδείγματος χάριν, προς τι οι πόλεμοι, προς τι οι επαναστάσεις, πώς ενσκήπτουν οι αρρώστιες, τι πρέπει να κάνουμε για την περίθαλψη, για τη θεραπεία, για την επιδείνωση.
Γιατί υπάρχει η βροχή, γιατί οι θύελλες και οι ξηρασίες.
Ξέρουν πως πρέπει να ενεργήσουν, τι πρέπει να κάνουν για να πετύχουν σοδειές, για να μεγαλώσουν τα φυτά.
Ξέρουν πως και γιατί να δημιουργούν μέσα μεταφοράς, κατασκευές και πολλά άλλα πράγματα.
Όλα αυτά βέβαια, δεν μπορούν να μας βοηθήσουν να διαπεράσουμε τα τείχη της θεμελιακής Άγνοιας.
Η κατανόηση των λεπτομερειών, των εσωτερικών πραγμάτων, η ερμηνεία τους, αποτελεί μια ερμηνεία του ανεξήγητου.
Αυτό που προηγείται δεν έχει καμιά σχέση με αυτό που ακολουθεί.
Όταν καταφέρνει κανείς να εξηγήσει γεγονότα που ακολουθούν, δεν σημαίνει πως αποκτά και ένα από τα κλειδιά του απόλυτου Αινίγματος».
